Zastita okoline

UVOD
Nacionalna strategija zaštite životne sredine Republike Srbije ustanovili su da je upravljanje otpadom najveći problem zaštite životne sredine u Srbiji. To je potvrđeno i u mišljenju Evropske komisije o prijavi Srbije za prijem  u Evropsku uniju .
Obaveza izrade Strategije upravljanja otpadom Republike Srbije propisana je Zakonom o otpadu , a donosi je skupština . Strategija je osnova za izradu Plana upravljanja otpadom Republike Srbije , kojega donosi Vlada Republike Srbije , a koji je , uz usklađivanje hrvatske regulative o otpadu sa regulativom Evropske unije , jedan od najvažnijih elemenata za pregovore sa Evropskom unijom u oblasti zaštite životne sredine .
Strategija govori o celini upravljanja otpadom u Srbiji , a zasnovana je na opštim načelima Evropskoj uniji u upravljanju otpadom kako sledi :

■ Hijerarhija upravljanja otpadom
■ Korišćenje najboljih dostupnih tehnologija bez preteranih troškova
■ Odgovornost proizvođača za životni ciklus proizvoda
■ Nezavisnost i blizina

U toku je proces aproksimacije , odnosno usklađivanja regulative sa Evropskom unijom. Prethodna analiza je pokazala da je hrvatska regulativa o otpadu najmanje usklađena s regulativom Evropske unije u oblasti odlaganja otpada .
Prioriteti upravljanja otpadom u Srbiji su : usklađivanje zakonske regulative sa regulativom EU i obezbeđivanje njenog sprovođenja , edukacija i obrazovanje , izbegavanje otpada – smanjenje količina i štetnosti otpada , povećanje naplativosti naknada za opterećenje okoline otpadom i povećanje finansijskih sredstava za upravljanje otpadom , povećanje odvojenog skupljanja otpada , poboljšanje konačnog odlaganja i sanacije odlagališta , povećanje kvaliteta i obima podataka o količinama i tokovima otpada , izgradnja građevina i uređaja za obradu otpada , povećanje udela kontrolisanog sakupljanja i zbrinjavanja otpada .

2. ZAŠTITA ŽIVOTNE SREDINE – UPRAVLJANJE OTPADOM

Svrha ove strategije, a zasnovano na opštim načelima Evropske unije u upravljanju otpadom, jest uspostaviti realan okvir unutar kojega će Srbija moći smanjiti količinu otpada koji proizvodi, a otpadom koji je proizveden održivo gospodariti.
Strategija je sastavni deo Strategije zaštite životne sredine, a sadrži ocenu postojećeg stanja upravljanja otpadom, osnovne ciljeve i mere za upravljanje otpadom, mere gospodarenja opasnim otpadom, smernice za rekuperaciju i zbrinjavanje otpada. Na osnovu ove Strategije, , Vlada Republike Srbije doneće Plan upravljanja otpadom kao dokument za period od četiri godine.
Donošenje Strategije i Plana upravljanja otpadom Republike Srbije od posebne je važnosti za Srbiju, jer se time pokrece promene koje će postepeno rešavati postojeće probleme, unapređivati sistem i usmeravati Republiku Srbiju prema održivom upravljanju otpadom i uklapanju u Evropsku uniju.
Mere ostvarivanje zacrtanog sistema upravljanja otpadom, koje utvrđuje Strategija temelje se na opštim načelima Evropske unije i pravnih određenja sadržanih u Zakonu o otpadu usklađenih s tim načelima.
S tim u vezi Strategijom se određuje upravljanje otpadom u cilju izbegavanja i smanjivanja količine i štetnosti otpada, ponovno korišćenje i oporaba – materijalna i energetska i odlaganje samo internog otpada, korišćenje najboljih dostupnih tehnologija u odnosu na troškove i ekološku prihvatljivost, odgovornost proizvođača otpada i provođenje načela “zagađivač plaća”, uklanjanje nedostataka dosadašnje politike u praksi upravljanja otpadom, učešće javnosti u odlučivanju o životnoj sredini i pravo na informaciju i dr.

Strategijom su određeni ciljevi i prioriteti u upravljanju otpadom kao što su:
■ postepeno organizovanje centara upravljanja otpadom sa postrojenjima za obradu, odlagalištima i drugim sadržajima: uz postupnu sanaciju i zatvaranje većine postojećih odlagališta;
■ zabranu odlaganja otpada na ostrvima i gradnju pretovarnih stanica sa odvojenim skupljanjem, reciklažom i baliranje zaostalog otpada i prevoz u centre na kopnu;
■ poseban zaštitu podzemnih voda na području krškom od eventualnog prodora pro-cjednih voda iz deponije i drugih građevina;
■ sprečavanje ispuštanja otpada u more, jezera, reke i potoke;
■ centar za gospodarenje opasnim otpadom sa mrežom sabirališta;
■ kontrolisane prioritetne tokove otpada;
■ visok stepen učešća domaće industrije, opreme i usluga u projektima upravljanja otpadom kao doprinos smanjivanju nezaposlenosti i deficita spoljnotrgovinske bilanse;
■ angažman stranih partnera i kapitala na osnovu nezavisnih studija opravdanosti i potpora zajedničkim ulaganjima na osnovu javnog i privatnog partnerstva na bazi integrisanog sprečavanja i kontrole zagađenja i najbolje dostupne tehnologije;
■ jačanje postojećeg organizacije upravljanja otpadom i osnivanje međuresorske koordinacije za upravljanje otpadom, što bi obezbedilo saradnju relevantnih ministarstava za pojedine tokove otpada;
■ edukaciju javnosti, stručnjaka i upravnih struktura.