Centralna banka kao osnovna finansijska institucija

UVOD

Centralna banka je centralna monetarna ustanova u nekoj državi koja ima monopol emisije novca. Funkcije centralne banke su da održava monetarnu stabilnost nacionalne ekonomije, sprovođenjem monetarno-kreditne politike, reguliše novčani opticaj, organizuje i vodi platni promet zemlje, bavi se kupoprodajom deviza te propisuje stopu obavezne rezerve, kontroliše bankovni sistem, određuje službeno eskontnu stopu i slično.

Uglavnom u svim zemljama egzistira samo jedna takva banka, npr. u Srbiji Centralna banka Srbije (Narodna banka Srbije), u EU Evropska centralna banka (ECB). Međutim, negde ih je više, npr. kao u SAD, Kanadi, ali opet su te banke okupljene oko jedne centralne banke, a zajedno čine FED – sistem federalnih rezervi.

Centralna banka je najznačajnija banka jednog bankarskog sistema banka „šef”. Ona svojim propisima reguliše i kontroliše sve monetarne tokove tj. vodi monetarnu politiku zemlje (to znači da je ona zadužena za uspostavljanje stabilnosti cena, ekonomski rast, zaposlenost…). Ona ima emisionu funkciju (samo ona može štampati novac i povlačiti novac iz opticaja), kao i funkciju „zajmodavca u krajnjoj instanci” (u smislu da na taj način može sprečiti bankrotstvo drugih banaka). U svakom slučaju, ona nije profitna institucija, pa joj profit i nije osnovni motiv poslovanja, kao što je dragim bankama.