Mikroorganizmi u sanaciji životne sredine

1. U V O D

U XXI veku životna  sredina postaje sve  više zagađena, a površinske i podzemne vode  su direktno  ili indirektno ugrožene, usled  svakodnevnog izbacivanja otpadnih voda najrazličitijeg sastava.Razvoj naselja i povecanje standarda stanovništva  prouzrokovali su zagađenje čovekove okoline, a među najteže oblike zagađenja svakako ubrajamo i zagađenje voda. Potrošnja vode za razne potrebe postaje sve veća što uzrokuje i porast količina otpadnih voda.Ovakvim trendom porasta zagađenja voda značajno se ugrožava čovekova životna sredina.
Prečišćavanje  otpadnih voda  danas privlači sve više pažnje, zahtevi  koji se nameću su sve  veći, a zakonske kazne za nepoštovanje istih svakodnevno  rastu.Postupci prečišćavanja otpadnih voda obuhvataju procese smanjenja zagađenja do onih količina ili koncentracija sa kojima pročišćene otpadne vode ispuštene u prijemnike, postaju neopasne za život i ljudsko zdravlje i ne uzrokuju neželjene promene u okolini

2.    BIOLOSKO PREČIŠĆAVANJE OTPADNIH VODA (OSNOVNI POJMOVI)

Biološko prečišćavanje otpadnih voda zasniva se na aktivnosti kompleksne mikroflore, koja u toku svog životnog ciklusa usvaja organske i (mali) deo neorganskih materija koje čine zagađenje otpadne vode, koristeći ih za održavanje životnih aktivnosti i za stvaranje novih ćelija.Biološkim prečišćavanjem  je moguće iz otpadne vode ukloniti najveći deo organskog zagađenja, ali je nije moguće u potpunosti prečistiti.Biološki procesi prečišćavanja su u osnovi isti kao i procesi samoprečišćavanja u prirodnim vodama. Razlika je u tome što se biološki postupci zasnivaju na većoj ili manjoj kontroli rasta i razvoja mikroflore i po tome su sličniji procesima industrijske mikrobiologije, od kojih se pak razlikuju u nekoliko bitnih elemenata:

• mikroflora potiče iz prirodne sredine, a njen rast i razvoj se ne odvijaju u optimalnim fiziološkim uslovima;
• koncentracija supstrata je obično preniska (u nekim slučajevima i previsoka) za optimalan rast i razvoj mikroflore;
• proces se vodi u cilju razgradnje organskih materija a ne u cilju stvaranja biomase ili produkata metabolizma mikroflore.

    Zadatak biološkog prečišćavanja je da se ušto većoj meri uklone biološki razgradljive organske materije. Razgradnju organskih materija vrše različite vrste mikroorganizama. Biološkim uklanjanjem koloidne i rastvorene organske materije prevode se u oblik manje ili više stabilizovanog mulja, koji se pre ispuštanja otpadne vode u prirodnu sredinu mora iz vode odstraniti taloženjem.Biološki procesi se takođe koriste i za uklanjanje azota (kao biogenog elementa) iz otpadnih voda, procesima nitrifikacije i denitrifikacije.Biološkim putem se može ukloniti i organska frakcija muljeva koji nastaju tokom primarnog prečišćavanja otpadne vode (primarni mulj), i razgraditi višak biomase mikroflore iz procesa biološkog prečišćavanja otpadne vode (sekundarni mulj), što se naziva (biološka) stabilizacija muljeva ili digestija.Biološki mulj pokazuje adsorpcionu moć. Na njega se mogu apsorbovati biološki teško razgradljive pa čak i toksične materije i sa njime zajedno ukloniti. Adaptacijom mikroorganizama neke od ovih materija mogu biti i delimično razgrađene.Razlikujemo aerobni i anaerobni biološki proces prečišćavanja.Oba procesa su zasnovana na biološkoj aktivnosti aerobnih, odnosno anaerobnih  mikroorganizama.Biološki način prečišćavanja otpadnih voda  zasnovan je na osnovnim biološkim zakonima koji vladaju u prirodnim vodotocima.