Populacija

UVOD
Savremenu ekologiju treba posmatrati u svjetlu koncepta nivoa organizacije živog svijeta. Sa hijerarhijim biotičkih sistema je povezana ekološka hijerarhija. Biotički nivoi koji su svrstani po hijerarhiskom redu su : ćelija, organ, organizam, populacija, biocenoza, ekosistem, biom i biosfera.

Pri sagledavanju hijerarhije biotičkih sistema neophodno je sa je njihova hijerarhiska organizacija uspostavljena istovremeno sa pojavom prvoh najjednostavnijih oblika života, jer i iti prvobitni oblici su organizovani u okviru svojih populacija,populacije različitih organizama predstavljale su biocenoze, koje su opet zajedno sa komponentama abiogenog okruženja formirale nekadašnje ekosisteme, a svi oni zajedno činili su život na Zemlji, odnosno biome i biosferu.

Hijerarhiska organizacija biotičkih sistema od tog perioda pa do danas nije se bitno mjenjala jedino su se mijenjali organizmi kako u pogledu sastava tako i u pogledu ukupnog broja organskih vrsta. Procesi evolucije dovodili su do povećanja roja vrsta, a onda je u periodima velikih katastrofa na Zemlji dolazi do gubitka i išćezavanja velikog broja vrsta, a da bi nakon toga sljedili periodi adaptivne radijacije i ponovnog povećanja specijske raznvrsnosti.
ŠTA JE POPULACIJA?

Populacija je skup jedinki iste vrste koji u određeno vrijeme naseljavaju oderđeni prostor, a međusobno su povezane odnosima razmnožavanja ili razmjenom genetičkog materijala. Za populaciju kaže biolog Perl da je „grupa jedinki iste vrste koja je prostorno i vremenski ograničena“. Zaravo možemo da je populacija prostorno i vremenski integrisana grupa jedinki iste vrste koje su međusobno povezane . poznati Američki biolog Tomas Park kaže da populacija ima „ biološke atribute“, dijeli ih sa jedinkama koje ulaze u njen sastav i „atribute grupe“ ili „grupne karakteristike“ koje su za nju jedinstvene.
Populacija kaoi jedinka ima životnu historiju tokom koje raste, diferencira se i odžava. Na nju kao i na jedinku djeluju ekološki faktori koji dovode do niza promjena u skladu sa njihovom promjenjljivošću. Ali i ona djeluje na okolinu i utiće na njeno mjenjanje.
Jedinka se rađa, razvija, živi, ima određene godine strosti i umire ali ne posjeduje atribute grupe kao populacija tj. nema starosnu stukturu, natalitet, mortalitet. Jedinke su izmjenjivi elementi populacije. Svaka populacija se odlikuje odgovarajućom strukuturom, koju sačinjavaju posebni elementi strukture populacije. Ove elemente možemo podijeliti na formalne elemente strukture i na funkcionalne elemente strkture.
Grupu formalnih elemenata strukture populacije sačinjava: veličina, gustina, prostorni raspored, spoljni izgled,uzrasna struktura,polna struktura i zdrastveno stanje.
Grupu funkcionalnih elemenata strukture populacije predstavljaju:ponašanje članova, fiziološka sposobnost,sposobnost reprodukcije-natalitet,sposobnost preživljavanja i smrtnost populacije. Odlike populacije se mogu svrstati još u tri kategorije koje imaju opšta genetička svjstva:adaptibilnost, reproduktivni fitnes.
Dinamika populacije obuhvata promjenu pobrojnih odlika strukture u prostoru i vremenu. Primjeri ovakvih pokazatelja i pojava su stope rasta populacje, fluktuacije njene gustine, faktori tih promjena i mehanizmi kontrole i regulacije kretanja populacije.

Svi pripadnici jedne lokalne populacije imaju zajednički kompleks gena, a takva populacija se takođe može definisati i kao grupa jedinki koje se nalaze u takvom položaju da se ma koje dvije od njih mogu sa vjerovatnočom spariti i proizvesti potomstvo pod uslovom da su polno zrele, suprotnog pola i da odgorvaraju jedna drugoj u odnosu na polno odabiranje. Lokalna populacija na taj način je idealna panmiktična jedinica. Panmiktična jedinica je termin koji se koristi za populaciju ili cijelu vrstu ukoliko jevrsta svedena na jednu jedinu lokalnu populaciju- DEMU a čije se jedinke ukrštaju na osnovu slučajnosti.

Populaciona proučavanja ostalih živih bića razvijala su se u okviru biologije i prije oformljnja ekologije, a sa pojavom ekologije dio tih proučavanja obuhvačen je pod nazivom ekologija populacija koja se vrlo često naziva i Demekologija.