Stopa inflacije

UVOD

O inflaciji se zna jako mnogo, ali ipak nedovoljno da bi se mogla „izlečiti“. Po svom ponašanju podseća na opasne viruse poput ebole, jer ne bira ni mesto ni vreme gde će se pojaviti. To mogu da budu nerazvijene, ali i razvijene zemlje, svejedno da li im je površina velika ili mala. Druga specifičnost koja joj je zajednička sa gorepomenutim virusom je to što se nikada ne javlja dva puta u istom obliku.
Inflacija je prvi put upotrebljena u SAD, kao oznaka skoka cena i novčanog opticaja u vreme građanskog rata koji je vođen od 1861-65, kada je vlada bila prisiljena da izdaje papirni novac, tzv. greenbacks, ali je gotovo sigurno da su raznovrsne inflatorne situacije i problemi bili poznati i ranije.
Čitava istorija novčanih jedinica jeste istorija njihovog progresivnog obezvređivaja sve do dana kada ih zamene druge.
Razdoblje velikih inflacija počinje tek sa upotrebom nekonvertibilnih novčanica.
Njihovim začetnikom smatra se J. Law, koji je u periodu 1716. do 1720. izdao 2700 miliona livri u novčanicama uz metalno pokriće svega 48 miliona.
Ipak su to bili povremeni ekscesi, koji su dolazili do izražaja za vreme većih istorijskih događaja i nakon dužih perioda. Tek nakon prvog svetskog rata inflacija postaje gotovo stalna pojava i s drastičnim posledicama. Od 1960-ih, inflacija je proglašena kritičnim problemom i nastale su koncepcije zamene „inflacija za nezaposlenost“.
Inflacija je veoma istraživan ekonomski fenomen koji pogađa sve zemlje bez obzira na nivo razvijenosti njihove ekonomije. One se sa tim problemom bore na različite načine, u nastojanju da inflaciju stave pod kontrolu . Ti načini (mere) su uobličeni  kroz dugi niz godina borbe sa ekonomskim problemima, dakle rezultat su iskustva ali i ekonomske teorije.

1.    POJAM INFLACIJE

Reč inflacija potiče iz latinskog jezika, i u bukvalnom prevodu znači „naduvati se“ – „nateći“.
Nema opšte prihvaćene definicije inflacije, niti se stručnjaci mogu usaglasiti oko objašnjenja njenih uzroka i posledica. „Starija monetaristička shvatanja definišu inflaciju kao stanje u kome zbog povećanja količine novca u opticaju dolazi do pada vrednosti nacionalne valute što se posledično manifestuje opštim povećanjem cena. Ona je posledica povećanja količine novca u opticaju, bez odgovarajućih promena na strani ponude (proizvodnje).
Novija shvatanja suštinu inflacije objašnjavaju poremećajima robnonovčanih odnosa, kao stanje u kojem efektivna novčana tražnja vidljivo nadmašuje ponudu robe i usluga, bez obzira na to da li se takvo stanje, i koliko odražava na povećanje opšteg nivoa cena“.
Inflacija je povećanje agregatnog nivoa cena u odnosu na vrednost novca“ ili još jednostavnije „to je pad vrednosti novca, a time i pad kupovne moći.
Kupovna moć novčane jedinice ogleda se u određenoj kolićini robe i vrsta usluga koje se može dobiti njemom zamenom.