Prirodni i ljudski resursi optine Teslic

UVOD

Iako je grad Teslić mladog porijekla (tek nekih 120 godina), istorija ovog kraja je veoma bogata i raznovrsna. Ova područja bila su interesantna još i praistorijskom čovjeku. O tome na poseban način dokazuju ostaci oružja i alata koji su iskopani u pećini u Rastuši , Blatnica , Vrućici i Čečavi .
Na strmim padinama Borija i uz korito Usore nađeni su ostaci primitivnog rudarskog alata iz vremena Ilira i Kelta.
U ovim područjima našli su se i Rimljani (oko 250 p.n.e. počinju prodore u ove krajeve), što svjedoči i jedan zapis Plinija Mlađeg (62 -113. god. ) koji govori da su oni koristili termalne vode Vrućice.
Od VII do X vijeka kada je zabilježeno da u Usori vlada Časlav Kotromanić, Usora je bila u sastavu samostalne srpske države. U doba vladavine Kulina bana (1170-1204) vladajuća vjera u Bosni je bogumilstvo koje do XV skoro u potpunosti izubilo.
Iz tog vremena ostalo je malo svjedočanstava o bogumilima i njihovim učenjima. Najznačajniji su svakako nadgrobni spomenici, stećci kojih je bilo dosta i na ovom području cijeloj Gomjenici i području Rudopolja te na jednoj uzvišici kod Hrast Potoka.
Najzanimljiviji i najveći među tim spomenicima nalazi se u Banji Vrućici gdje se raspoznaju i temelji jednog grada. Početkom maja 1463. Turski sultan Muhamed II pošao je sa vojskom na Bosnu i lako je osvojio. Krajem 1463. Ugarski kralj Matija, u savezu sa Mlečanima poveo je vojsku protiv Turske i uspio da prodre do Jajca i potisne Turke iz sjeverne Bosne.
Ta osvojena područja uređena su kao banovine, jajačka i srebrenička, a u tu drugu uključena je i Usora. Iz tih vremena srednjovjekovnih bosanskih feudalaca ostalo je na tlu današnje Teslićke opštine malo vidljivih dokaza uz koje su utkane razne legende. Ti tragovi su zapravo ruševine nekadašnjih utvrđenja kao što su Kastel kod Gomjenice, Gradina kod Studenaca, Gradina u Rajševi i Gradina u Ruževiću.

Austrijska vojska prešla je granicu Bosne 29. jula 1878. i već tri dana kasnije
(1. avgusta 1878. godine ) stigla u područje usorske doline. Odmah im je za oko zapela gusta hrastova šuma pogodna za eksploataciju, tako da godine 1882.
grade prugu Usora- Pribinić. Godine 1896. na prostoru gdje se Velika i Mala Usora počinju približavati jedna drugoj , grade tvornicu za preradu drveta – „Destilaciju “ i time otpočinje period nastajanja i razvijanja jednog grada , grada Teslića.