Prolom banja

 1. Uvod

Banje su naselja koja poseduju specifičnosti proistekle iz lokacije uz termomineralne i mineralne vode i nastojanja da se vrednosti izvora iskoriste za potrebe lečenja i rekreacije.
Prolom banja spada u mlađe banje u Srbiji, a afirmaciju je stekla u poslednje tri decenije. Kao prirodno lečilište proglašena je 1977. godine, a do tada je u geografskom, hidrološkom i balneološkom smislu bila velika nepoznanica.
Na mesto današnje banje postojalo je naselje u doba Rimljana i Vizantije, a izvori lekovite vode su se koristili u Srednjem veku i u doba Turaka. Otkriće banje vezuje se za izlečenje jednog konja, što je slučaj sa više banja u Srbiji. Prolom banja dobila je ime po obližnjem selu Prolom, u čijem se ataru i nalazi banja.
Danas je to moderna banja i jedna od najposećenijih u Srbiji, sa smeštajnim objektima preduzeća Planinka i privatnim smeštajem. Pored lekovite vode, turiste privlači i lepa netaknuta priroda povoljna za odmor i oporavak kao i nekoliko manifestacija, koje se održavaju tokom letnje sezone u Prolom banji.

2. Turističko-geografski položaj

2.1. Geografski položaj

Prolom banja se nalazi u Topličkom kraju Kosanici u opštini Kuršumlija, udaljena 22 km od Kuršumlije. Geografski položaj je određen kordinatama 43o 02′ 40” severne geografske širine i 21o 24′ 20” istočne geografske dužine. Banja se nalazi na nadmorskoj visini između 551 i 669 metara, dok je banjski centar kod glavnog izvora lekovite vode na 598 metara nadmorske visine.
Prolom banja leži u južnom podnožju planine Sokolovice, u dolini Prolomske reke u maloj Prolombanjskoj kotlini, koju uokviruju osim planine Sokolovice (1050m) na severu, Arbanaška planina (1009m) i Radan (Samar 1008m, Vijagor 1128m i Sokolovac 1260m) na istoku, Prolomska planina (1104m) i Mejanska planina (962m) na jugu, dok je ka zapadu, dolinom Prolomske reke,  otvorena prema dolini Kosanice.