Antivirusni programi

UVOD
Informatičkim početnicima je gotovo nemoguće objasniti što je to virus. Kompjuterski virusi se zovu virusi jer se nekome nekada činilo da je to pojam koji će neiskusnim korisnicima najlakše predočiti kako se oni šire i kakve su njihove posljedice. Oni pravi virusi se ne vide golim okom, a kompjuterski još manje. Ukratko, kompjuterski virus je neka vrsta programa koji se na neki automatizirani način širi po računarima i radi neku štetu na tim računarima.
“Kompjuterski virus je kompjuterski program koji može inficirati druge kompjuterske programe modificirajući ih na taj način da to podrazumijeva stvaranje svoje vlastite kopije.
”Dobro je naglasiti kako nije nužno da taj program mora učiniti nekakvu štetu (kao što je brisanje i oštećenje fajlova) kako bi ga se moglo svrstati u grupu virusa. Postoji očita razlika između onog što Cohen smatra “virusem” i onog za što bi se većina složila da jest virus.
Bespotrebno zauzima prostor na hard disku ili memoriji (pa tako usporava rad vašeg računara, ili usporava vašu vezu kada ste spojeni na internet), bilo da vam samo izbaci poruku u kojoj vam kaže da ste glupi (pa vas to možda psihički pogodi), bilo da vam briše vaše podatke na računaru, ili ih mijenja (npr. financijske podatke iz avgusta pomiješa nasumice sa novembrom), ili, možda najgore, pošalje vaše ugovore, slike ili neke tekstove privatne prirode na neku slučajnu e-mail adresu (možda ako nemate sreće i nekome koga poznajete).
Iz ovih spoznaja je jasno da je potrebno uložiti određen napor kako bi ljudi koji koriste računare postali svjesni postojanja virusa i kako ne bi nastavljali s nezainteresiranošću za ovaj problem stvarajući ga tako zapravo još većim.

1
1. ŠTA SU KOMPJUTERSKI VIRUSI?
Kompjuterski virusi su programi napravljeni s namjerom stvaranja smetnji u radu i različitih oštećenja datoteka i organizovani podataka na PC računaru. Nazvani su tako jer imaju sposobnost razmnožavanja (sami sebe iskopiraju na više mjesta na disku ili disketi).
Prvi virusi su bili programi koji koji su ispisivali zanimljive, propagandne ili duhovite poruke na monitoru. Nisu bili destruktivni, tako da nije bilo potrebe razvijati neku posebnu zaštitu. No, stvari su se ubrzo promijenile.Kasnih 80-tih, računarski virusi bili su dijelovi koda prikačeni na program kao što su bile igre ili tekst procesori. Bili su dizajnirani tako da se izvršavaju kada se pokrene neki od tih programa. Upisivali su se u memoriju i tražili pogodno tlo za širenje.Ukoliko bi pronašli ono što traže, počeo bi njihov rad koji se može manifestirati na više načina.Vremenom su tvorci virusa postajali kreativniji, jer su učili nove ”trikove”.
Jedan od boljih bila je mogućnost upisivanja virusa u memoriju, tako da bi ostajao onoliko dugo koliko bi računar bio upaljen. To je virusu omogućavalo masovnije repliciranje. Drugi zanimljiv trik bila je mogućnost inficiranja boot sektora floopy ili hard diska. To je dio diska koji sistem prvo čita nakon paljenja računara.Danas je širenje virusa po ovoj osnovi višestruko umanjeno, jer programi za zaštitu od virusa čuvaju boot sektore, a i razmjena programa odvija se putem CD-a ili Interneta.CD ne može biti modificiran što značajno smanjuje mogućnost širenja virusa. Ipak, ukoliko se podaci prije snimanja na CD ne provjere, postoji šansa da se i virus ”snimi” s njim.
2. PODJELA VIRUSA

Virusi su podjeljeni u osnovne klase:
– boot sektor virusi,
– infektori datoteka (file infector),
– „trojanski konj“

2.1. BOOT SEKTOR VIRUSI
Boot sektor je dio diska koji sadrži kod za učitavanje operativnog sistema. Virus obriše sadržaj tog sektora i umjesto programa za podizanje sistema snimi sebe. Ako se podigne sistem sa tako zaraženog diska, virus se aktivira i učita se u RAM memoriju, odakle će zaraziti svaku disketu koja se od tog trenutka bude koristila (osim diskete koja je zaštićena od snimanja).

2

2.2. INFEKTORI DATOTEKA
Poznati i kao program virusi, generalno se prenose preko fajlova koji su ili izvršni ili sadrže izvršne komponente fajlova i grupirani su prema klasama programa koje inficiraju. Mogu biti izuzetno infektivni i mnogo teže ih je otkriti nego viruse koji napadaju boot sektor zbog širokog obima potencijalnih meta. Mogu se podijeliti na parazitne, pridružene, povezujuće i prepisujuće.
2.3. „TROJANSKI KONJ“
Kompjuterski ”trojanski konj” pod maskom stiže putem e-maila, news grupe ili popularnih chat programa do lakovjernih i nedovoljno informisanih korisnika mreže, navodeći ih da ga pokrenu i instaliraju na računar. Za razliku od virusa, trojanci su kompleksne klijent – server aplikacije za pristup udaljenom računaru u mreži.
Zadatak trojanca je da pronalazi datoteke koje sadrže šifre potrebne za instaliranje na računar, server ili konektovanje na internet i distribuira ih udaljenom hakeru.
Ovaj program nema u sebi ugrađen kod koji mu omogućuje samostalno razmnožavanje, ali se ipak može razmnožavati ukoliko neko posudi nekome kopiju na kojoj se nalazi ovaj program. Današnji trojanski konji najviše se šire putem peer to peer mreža “pretvarajući” se da su trenutno popularni programi ili crackovi za najnovije uslužne programe.