Opste postavke teorije upravljanja

UVOD
Upravljanje je organizacijska funkcija i proces. Upravljanje se realizuje donošenjem upravljačkih odluka. Upravljanje predstavlja izbor akcija i metoda kojima raspolažemo a sve u cilju realizacije postavljenih ciljeva. Kažemo da je upravljanje akcija jer gdje nema akcije nema ni promjena a samim tim ni adekvatnog upravljanja. U evoluciji upravljačkih postupaka najznačajniju ulogu su svakako odigrale i nove metode i tehnike koje su omogućile tehničku podršku ključnih faktora, praćenje njihovih manifestacija i efikasno reagovanje na šumove i moguće smetnje u sistemu. Revolucionarne promjene u nauci i tehnologiji omogućavaju da brojne upravljačke discipline stvaraju drugačiji uzajamni odnos u pogledu primjene novih naučnih rezultata uoblasti kibernetike, opšte teorije sistema,dinamike sistema itd.

OPŠTE POSTAVKE TEORIJE UPRAVLJANJA
Brojni pravci i putevi istraživanja problema upravljanja u sistemima različite prirode ili uočene fizičke analogije javljaju se kao pokušaji da se afirmiše naučna teorija upravljanja (upravljačka škola) što je imalo presudan značaj u stvaranju upravljačkog kapaciteta opšteg (apstraktnog sistema). O nivou opštosti i apstrakcije teorije upravljanja mišljenja su podjeljena, tako da jedna grupa autora smatra da ona treba obuhvatiti upravljačke probleme u bilo kom sistemu. Drugi autori razvijaju ideju njene dekompenzacie koja bi odgovarala pojedinim klasama sistema, definisani formalnim aributima (deterministički, stohastički, vremenski, linearni itd.). Bez obzira na tolerantan odnos i poštovanje različitih škola upravljanja, ipak se uizradi naučno zasnovanih metodologija savremeni autori orijentišu na sistemski pristup upravljanju. Pod njim se podrazumjeva odnos prema relaciji dio-cjelina, gdje važi pravilo da svaki složeni sistem treba bar misaono podjeliti, a potom identifikovati i upravljati afirmativno dinamikom cjeline. U sistemskom pristupu vjeruje se da je osobine djelova moguće razumjeti jedino ako je unaprijed poznata dinamika cjeline, što se zasniva na naučnoj paradigmi da je cjelina primarna, a iz nje se izvlače osobine djelova. Moderna teorija upravljanja počiva na predpostavci da skup potencijalnih upravljačkih akcija treba da zadovolji uslov interne i eksterne stabilnosti koja mora da se apriori utvrdi, i bez mogućnosti revizije i tranzitivnosti. Još je koncepcijski suptilnije pitanje da se rangiraju i porede upravljačke opcije sciljem da se izabere najbolje-optimalno rješenje, jer se tako otvaraju pitanja binarne logike, preferencije, indiferentnosti, matematike, informatike itd. u svjetlu prvih rezultata konkretnog upravljačkog zadatka. Ostvarivanje minimalne razlike između optimalnog i realizovanog programa u posmatranom vremenskom periodu tj. U=min (Po-Pr) predstavlja optimalno upravljanje sistema, jer se na osnovu raspoloživih informacija vrši izbor dejstva u cilju realizacije i ekstremizacije projektovanog cilja. Ako se informacije ostvarene u procesu upravljanja nekoriste za ostvarivanje upravljačkog dejstva, tada je riječ o otvorenom sistemu upravljanja, dok ako se takve informacije koriste za ostvarenje upravljačkog dejstva, tada je riječ o zatvorenim sistemima upravljanja. Budući da deskritivni pristup nema dovoljno kapaciteta da objasni niz fenomena uizučavanju brojnih pojava, dolazi do afirmacije analitičkog pristupa koji se sastoji u izdvajanju i proučavanju uopštenih vektorskih jednačina promjena upravljačkog stanja.