Marketing

NASTANAK, RAZVOJ I PRIMENA MARKETINGA

Mada se neki elementi koncepcije marketinga pojavljuju još u sedamnaestom veku, nastanak i početak razvoja marketinga kao koncepcije i discipline formalno se vezuje za prvu dekadu dvade-setog veka.U toku ove dekade (1900-1910), koja se naziva peri-odom otkrića, marketing je dobio svoje ime i, počeo da se izuča-va kao univerzitetska disciplina.

U periodu od 1910. do 1921 godine publikovani su radovi u koji-ma su objašnjeni fundamentalni pojmovi i ideje marketinga. Zbog toga se ovaj period u razvoju naučne misli o marketingu naziva periodom kristalizacije.U tom periodu počinju da se osnivaju odeljenja za marketing, koja se najpre pojavljuju kao odeljenja za istraživanje tržišta odnosno za komercijalna istra-živanja.

U trećoj dekadi (1920-1930) pojavljuju se prvi opsežniji pisani radovi u kojima su integrisana dotadašnja saznanja iz oblasti marketinga. U tom periodu, koji se naziva periodom integra-cije, osnivaju se odeljenja za istraživanje tržišta u gotovo svim tipovima organizacija i razvijaju se određeni metodi i tehnike tržišnih istraživanja. U isto vreme, Džordž Galup (George Gallup), osnivač danas veoma poznatog istraživačkog instituta, počinje da razvija određene tehnike merenja ekonomske propa-gande, a Artur Nilsen (Arthur C. Nielsen) ‘’otac’’ najvećih istraži-vačkih projekata iz oblasti marketinga, razvija koncept merenja tržišnog učešća.
U četvrtoj dekadi (1930-1940), poznatoj kao dekada razvoja, pojavljuju se novi obimniji radovi iz marketinga. U toj dekadi publikovana je i jedna od najpopularnijih knjiga toga perioda – Market Research and Analysis autora Lindona Brauna (Lyndon Brown). Ovu dekadu karakterišu elementi primene kvantitati-vnih i socio-psiholoških metoda u istraživanju fenomena marke-tinga i naglo povećanje broja poslovnih škola koje su u svojim nastavnim planovima imale specijalizovane predmete iz oblasti marketinga.

U petoj dekadi (1940-1950) dolazi do preispitivanja dotadašnjih (tradicionalnih) pristupa marketingu i afirmacije novog upra-vljačkog pristupa. Zbog toga se ova dekada u razvoju misli o marketingu označava kao dekada preispitivanja.U toku ove dekade ostvaren je značajan napredak u razvoju metodologije istraživanja tržišta, posebno u razvoju kvantitativnih tehnika istraživanja, a veća pažnja počinje da se posvećuje i psihološkim i sociološkim tehnikama istraživanja.

U šestoj dekadi (1950-1960) nastavljeni su trendovi koji su ispo-ljeni u prethodnoj dekadi, uz izražen napor da se postojeće kon-cepcije integrišu u opštu teoriju marketinga. U ovoj dekadi – dekadi rekonceptualizacije – dolazi do promene u orijentaciji istraživanja od analize tržišta, ka istraživanjima koja su u fun-kciji upravljanja marketingom.

Sedmu dekadu (1960-1970) karakteriše proširenje koncepcije marketinga na neprivredne i neprofitne organizacije.

U osmoj dekadi (1970-1980) razvija se koncepcija društvenog marketinga koja podrazumeva da preduzeća pri donošenju svojih odluka, usklade tri zahteva: profit preduzeća, zadovoljenje želja potrošača i društvene interese.