Evaluaciona istrazivanja

1.UVOD

Istraživanje je sistematsko prikupljanje, analiza i interpretacija podataka, da bi se odgovorilo na određeno pitanje ili da bi se riješio zadani naučni problem.
Osnovne karakteristike istraživanja su:
1. Jasna formulacija istraživačkog naučnog problema
2. Usmjerenost ka određenom zaknjučku.
Zbog toga što nisu bescinjno traganje za nečim u nadi da će doći do riješenja, već predstavnjaju osmišnjenu intelektualnu aktivnost, istraživanja se moraju ostvariti po planu, odnosno na osnovu određenog istraživačkog dizajna.
Plan istraživanjaobuhvata sve istraživačke faze, od postavljanja istraživanja do prezentiranja njegovih rezultata, a u različitim tipovima istraživanja neke etape istraživačkog dizajna se mogu po nečemu razlikovati. Međutim, izbor naučnog problema i provjera naučne hipoteze u svojim generalnim okvirima identični su za sve tipove istraživanja.
Izbor naučnog problema. Nauka, odnosno naučno istraživački rad, polazi od svijeta dostupnog našim čulima, od stvarnosti, i to na taj način što u njoj uočava činjenice, traži veze koje postoje među njima, objašnjava ih i gradi naučnu teoriju. Za mladog istraživača susret sa naukom započinje od uočavanja činjenice u jednoj oblasti, koja će ga koja će ga dovesti do izbora i definisanja naučnog problema.
Naučni problem se može definisati kao “neriješeno pitanje koje se može riješiti samo naučnim metodom“. Međutim, on se može definisati i u jednom širem kontekstu kao svako sporno pitanje koje je teško objasniti ili razriješiti pa je zbog toga potrebno primjeniti dodatne istraživačke procedure da bi se to učinilo.
Da bi mladi stručnjak uspio da uoči neki problem potrebno je dosta znanja. Najsigurniji način za sticanje znanja je čitanje literature, upoznavanje sa onim što su drugi istraživači radili i kako su razmišljali. Drugi način sticanja znanja su konsultacije i razgovori sa mentorom i drugim istraživačima. Što je veći broj pročitanih radova, to je manja mogućnost za dogmatsko prihvatanje samo jednog stava i jedne tvrdnje, kao i sposobnost kritičkog rasuđivanja i zaključivanja.
Kada se literatura čita prema mentorovim sugestijama, čitalac ima mogućnost da i samostalno nastavi traganje podstaknut vlastitim interesovanjem. Istraživački problem počinje da dobija svoje konture: određuje mu se značaj i važnost u odnosu na druge probleme, kao i mjesto na kome se on sada nalazi s obzirom na to šta se o njemu do sada zna, koliko je istražen i koje su naznačene njegove neistražene sfere.
Prije konačnog opredjeljenja mladom istraživaču ostaje da se konsultuje o mogućnosti tehničke izvodljivosti istraživanja koje bi započeo njegovim izabranim naučnim problemom. Ako je već utvrdio da ima na raspolaganju dovoljno literature, potrebno je da se orijentiše na druge materijalne resurse istraživanja (sredstva, oprema, kadar, vrijeme). Ako su sve prikupljene informacije zadovoljavajuće, onda se može pristupiti definisanju naučnog problema. Definicija treba da bude jasno formulisana tako da je svako može razumjeti.

Iako svaka nauka gradi svoj pojmovni sistem, pa isti izrazi mogu imati različito značenje u raličitim naukama, treba nastojati da se pripadnici jedne naučne oblasti, kao što je medicina, bez obzira na različite discipline, mogu da razumeju.
Osim terminološke jasnoće, potrebno je naučni problem što bolje stručno razgraničiti:
a) Na koga se odnosi: osobu, organizam, organ, grupu;
b) Gdje: koja se lokacija problema posmatra;
v) Kada: u kom periodu i u kojim uslovima se problem riješava;
g) Koje i kakve reakcije među pojavama se mogu očekivati;
d) Zašto se (i na osnovu čega) može očekivati takva veza među pojavama.
Postavljanje hipoteze. Začeci formulisanja hipoteze stvaraju se u toku izbora i definisanja naučnog problema. Istraživač se već tada počinje da pita “zašto“? Koji su razlozi za postojanje nekih veza među posmatranim pojavama? Tada se već naziru okviri moguće hipoteze (ili više njih), koja je na ovom stepenu preliminarna (prethodna) pa stoga jos uvijek neodređena i neprecizna.