Metodologija naučnoistraživačkog rada

METODOLOGIJA
NAUCNOISTRAŽIVAČKOG RADA

1. POJAM, PREDMET I SADRŽAJ METODOLOGIJE
Metodologija je naucna disciplina i potice od slozenica grckih rijeci meta, hodos i logos i oznacava puteve naucnog istrazivanja pomocu odabranih metoda. Ona je filozofska disciplina, dio logike, koja proucava sveukupnost puteva, oblika i nacina naucnog istrazivanja pomocu kojih se dolazi do naucnog saznanja. Metodologija je posebna logicka disciplina ciji je zadatak proucavati i razvijati logicke okvire saznanja, ali i istrazivackih sredstava i postupaka koje odredjena nauka ili grupa srodnih nauka primjenjuje u svojim istrazivanjima i pomocu kojih pokusava doci do novih saznanja. Osnovna je funkcija metodologije logicko-epistemoloska kritika jedinstvu naucno-istrazivacke prakse u svim aspektima (organizacionom, logickom, tehnickom i strateskom). To je teorija naucno-istrazivackog rada. Metodologija je alat, instrument pomocu kojeg nauka dolazi do svojih saznanja. Ona utvrdjuje, formulise i proucava opste principe kojima se dolazi do naucnog saznanja; utvrdjuje karakteristike i okvire postupaka i metoda istrazivanja. Na neki nacin metodologija se bavi problemom naucne strategije ( kako racionalno doci do rezultata). Ona razmatra sveukupnost metoda i oblika istrazivanja u odredjenoj nauci, ali istovremeno kriticki posmatra istrazivacku praksu i logicku stranu istrazivackih postupaka. Njen cilj je da sistematizuje i odabere najprikladnije metode za odgovarajucu naucnu disciplinu (ekonomija, pravo, medicina), zato se cesto metodologija definise kao nauka o metodama, sto je i logicno, jer metode predstavljaju tkivo metodologije.
Razlikujemo opstu metodologiju, posebne i pojedinacne metodologije. Opsta metodologija bavi se opstim problemima logickog misljenja i saznavanja, odnosno opstim metodama, putevima, nacinima i nacelima istrazivanja, proucava saznajne metode primjenjive na svim podrucjima. metode, oblici i postupci istrazivanja zavise od cilja, zadataka i predmeta (sadzaja) istrazivanja. Buduci da su cilj, zadaci, predmet i sadrzaj istrazivanja u pojedinim naucnim podrucjima, poljima i granama razliciti, moguce su i posebne metodologije koje proucavaju metodoloske probleme odredjenog podrucja nauke ( npr. metodologija prirodnih nauka ili metodologija drustvenih nauka) i pojedinacne , specijalne metodologije, koje proucavaju metodoloske probleme odredjenih naucnih grana sama po sebi specificna, mora imati svoju specificnu metodologiju. Posebne i pojedinacne metodologije prema tome, bave se problemima istrazivanja konkretnog naucnog podrucja ( polja, grane) i predmeta istrazivanja. Temelje se na zakonitostima i saznanjima opste metodologije, aliih prilagodjavaju specificnostima svog predmeta istrazivanja. One imaju i specificnosti koje su uslovljene predmetom, svrhom i karakterom istrazivanja u konkretnoj naucnoj disciplini. Pojedinacne metodologije osnovne teorijske postavke, ali ih modifikuju u skladu sa problemima, predmetom i zadacima vlastitih istrazivanja. Istrazuju specificne puteve i postupke utvrdjivanja vlastitih saznanja, stvaraju i strukturisu vlastiti naucni sistem.
Funkcija je metodologije, ali i same metodologije kao naucne discipline, naucno uobliciti sisteme stecenih saznanja. Ona ubrzava procese sinteze razlicitih pristupa i teorijskih shvatanja koja postoje u njenom naucnom sistemu.