Pocetak II svetskog rata

44. Nemački napad na Holandiju, Belgiju i Francusku 1940. godine: Operacije u Holandiji, Belgiji i Francuskoj

Desetog maja 1940. godine bez objave rata nemačka avijacija je napala oko 100 aerodroma, saobraćajne i industrijske centre u Holandiji, Belgiji i severoistočnoj Francuskoj. Uništila je veliki broj aviona na zemlji i ostvarila prevlast u vazduhu.

Nakon izvršenog bombardovanja spustile su se prvi talasi vazdušnodesantne divizije i zauzeli aerodrom kod Roterdama i mostove na Mezi, Valu i donjoj Rajni. Nemci su prvi put u drugom svetskom ratu koristili vazdušnodesantne grupe prenošene jedrilicama, sa ciljem da se zauzmu najjači objekti i mostovi na Mezi i Albertovom kanalu. Poseban značaj je pridavan osvajanju Eben Emaela ključnog objekta u belgijskoj odbrani na Albertovom kanalu. Utvrđenje Eben Emael imalo je zadatak da artiljerijskom vatrom brani mostove i prelaze na Mezi i Albertovom kanalu. Osvajanjem ovog utvrđenja obezbeđuje se lakši proboj glavnih belgijskih snaga i omogućuje se brzo nadiranje nemačke 6. armije ka Briselu.

Za ovu operaciju obavljene su detaljne pripreme, padobranci i piotiri su dosta uvežbavani. Da bi se operacija očuvala u tajnosti od samog početka obuke ljudstvu je zabanjen izlazak, dopisivanje i obavljanje telefonskih razogovora i drugi kontakti sa svetom izvan centra za obučavanje.

Jurišna grupa Eben Emael nečujno se spustila na nebranjeni deo utvrđenja i kumulativnim minama porušila kupole na utvrđenju. Time su mostovi na Albertovom kanalu ostali nebranjeni.

Ceo svet je bio iznenađen novom nemačkom taktikom koju su primenili za zauzimanje Eben Emaela i mostova na Albertovom kanalu, donjoj Rajni i Mezi. Ona je rezultat dobro obavljenih priprema i dobrog sadejstva između vazdušnodesantnih jedinica, avijacije i kopnene vojske.

Desetog maja 1940. godine nemačke grupe armija A i B oklopnim snagama otpočele su napad na Holandiju, Belgiju i Luksemburg, a grupa armija C je aktivnom odbranom vezivala snage na Mažinovljevoj liniji.

Kada je čuo da su Nemci napali Holandiju i Luksemburg general Gamlen je bio uveren da se ostvaruje njegovo predviđanje da će nemci glavnim stagama udariti preko holandsko-belgijske granice. Zbog toga je istog dana naredio komadantu Severojstočnog fronta da levo krilo i centar 1. grupe armija uđu u Belgiju i Holandiju i prihvate holandsko-belgijske snage i da jakom odbranom zadrže dalje napredovanje Nemaca.

Nemačka grupa armija B uz pomoć pripadnika pete kolone prvog dana rata je na 11 mesta prešla holandsku granicu i usmeravala svoje glavne snage ka Roterdamu. O ovom napadu Nemci su uspeli da zauzmu neoštećene mostove, i onemogući Holanđanima da izvrše predviđeno plavljenje zemljišta.

Nemci su u prva tri dana borbi postigli odlučujuće rezultate. Iskoristili su uspeh vazdušnodesantnih strana, obezbedili najvažnije prelaze preko reka i kanala, sprečili plavljenje zemljišta, rušenje komunikacija i dr. Francuski general Gamlen bio je zadovoljan ishodom operacija u Belgiji jer je dobio obaveštenje da su savezničke snage posele položaje i organizovale odbranu.

Situacija za saveznike postajala je sve opasnije pošto su Nemci 13. maja probili odbranu holandske tvrđave i sa kolopnim jedinicama nadirali ka Roterdamu čime dalja odbrana Holandije nije bila moguća. Zbog toga su dvor i vlada napustili zemlju i pobegli u Veliku Britaniju. Vrhovni komadant je 14. maja potpisao sporazum o kapitulaciji holandske vojske ali je i pored postignutog sporazuma o kapitulaciji nemačka avijacija izvršila napada na Roterdam. Tom prilikom je poginulo oko 25000 građana i srušen je veliki broj kuća. Nemačka je preko neporušenih mostova prebacila tenkovske i ostale divizije, probila belgijske položaje i naterala belgijance na povlačenje. Belgijska odbrana omogućila je francuskim i britanskim snagama da zauzmu položaje na reci Dil gde je zaustavljeno dalje napredovanje nemačkih snaga groz severnu Belgiju.

Dejstva u Ardenima i nemačka taktika prilikom forsiranja Meze

Planom francuskog Generalštaba bilo je planirano da 2. i 9. armija drže položaje na teritoriji Francuske, a da u trenutku nemačkog napada izvrše manevar u Belgiju i posednu položaje na reci Mezi. Nemačka grupa armija A dobila je zadatak da napadne Belgiju i Luksemburg i da stvori uslove za dalje napredovanje ka zapadu.

Desetog maja preko teško prohodnih Ardena grupa armija A angažovala je oklopnu grupu Klajst koja je postigla velike uspehe. Ovako su nemci postigli veliko iznenađenje krećući se bez zastoja. Tako su nemci trećeg dana nastupanja kroz Ardene uspeli da izbiju na reku Mezu.

Uprkos velikom zamoru zbog dugotrajnog maraša kroz teško prohodne Ardene nemci su postigli veliko iznenađenje. Delovi 7. oklopne divizije formirali su dva mostobrana, jedan kod Hua, a drugi kod Dinana. Delovi 7. oklopne divizije upali su u krizu, ali ona je prebrođena dolaskom komadanta 7. oklopne divizije, tada je moral vojnika porastao. Ta dva mostobrana su spojena u jedan. Najveći uspeh ostvario je nemački 19. oklopni korpus pri forsiranju Meze. Forsiranje Meze teklo je brzo. Nemci podižu mostove na Mezi i ojačavaju mostobrane i povezuju ih u jedan.

Francusko komandovanje nije adekvatno reagovalo, a nemačka dejstva kroz istočnu Belgiju, preko Ardena i nakon forsiranja Meze razvijali su se prema ideji nemačkog ratnog plana i primeni doktrine munjevitog rata. Nemačke snage su za samo 6 dana ostvarili velike uspehe, brzo su zauzeli utvrđenja na Albertovom kanalu, savladale savezničke snage u Ardenima i forsirale Mezu.