Saobracaj u turizmu (I kolokvijum)

MENADŽMENT U SAOBRAĆAJU
I kolokvijum

1. Definisanje saobraćaja kao četvrte oblasti društvene reprodukcije i njegova funkcionalna uloga kao izvora ciljeva i sadržaja funkcija upravljanja saobraćajnim sistemom? ( 5 osnovnih funkcija saobraćaja)

– Četvrta oblast materijalne proizvodnje, pored ekstraktivne industrije, poljoprivrede i prerađivačke industrije, jeste TRANSPORTNA INDUSTRIJA ili ti SAOBRAĆAJ. Osnovni predmet rada transportne industrije je proizvodnja transportnih usluga, tj. transportovanje ljudi i robe s jednog mesta na drugo. Krajnji rezultat tog procesa proizvodnje jeste usluga kao nematerijalni proizvod, odnosno promena mesta transportovane robe ili putnika.
– Suština robne proizvodnje jeste proizvodnja robe za tržište, kako bi podmirila potrebe potrošača. Kako bi se upotrebna vrednost robe ostvarila, neophodno je da bude transportovana od mesta njene proizvodnje do mesta potrošnje, a u ulogu ima transportna industrija.
– Transportom se dovršava proces proizvodnje materijalnih dobara i njihove potrošnje. Proces transporta spaja fazu proizvodnje i fazu potrošnje u procesu društvene reprodukcije i to u fazi razmene. On predstavlja vezu između svih faza društvene reprodukcije. Bez normalnog funkcionisanja transporta, kao delatnosti, ni ostale oblasti proizvodnje ne mogu biti efikasne i svrsishodne.
– Saobraćaj i transport su se postepeno prilagođavali načinu proizvodnje krupne industrije sistemom rečnih parobroda, železnice, okeanskih parobroda i telegrafa.
„Prva revolucija u saobraćaju“ – pronalazak parne mašine i njena primena u železnici i brodarstvu.
„Druga revolucija u saobraćaju“ – pronalazak motora sa unutrašnjim sagorevanjem, čime je omoguće razvoj drumskog i avio saobraćaja.
– Funkcije saobraćaja u procesu društvene reprodukcije određuju:
• Njegovo mesto i ulogu u procesu društvene reprodukcije;
• Strukturne promene u razvoju privrede i demografskom razvoju kao izvore tražnje za saobraćajnim uslugama i zahtevaju prilagođavanje strukture saobraćajnog sistema i realizaciju njegovih funkcija.
– Uloga saobraćaja u privredi i društvu određuje mu mesto u ekonomskoj i razvojnoj politici društva u svim njegovim razvojnim fazama i društvenim sistemima.

– Sa aspekta ciljeva i sadržaja funkcija upravljanja saobraćajnim sistemom, izdrajamo 5 funkcija saobraćaja:
1. POVEZIVANJE PROCESA DRUŠTVENE REPRODUKCIJE I OBEZBEĐIVANJE NJENOG NESMETANOG TOKA – predstavlja zadovoljenje globalnih potreba za saobraćajnim uslugama, kao i opšti uslovi funkcionisanja privrede. Proizvod upotrebnu vrednost stiče isključivo u procesu njegove potrošnje. Da bi stupio u potrošnju, mora biti transportovan. Proces transportovanja predstavlja produžetak procesa proizvodnje upotrebne vrednosti svakog proizvoda. Saobraćajna usluga predstavlja ostvarenu promenu mesta nahođenja transportovanog proizvoda ili putnika.
Funkcija saobraćaja, kao funkcionalnog dela privrede, se ispoljava:
a) U povezivanju sirovinskih izvora i proizvodnih centara prevozom ruda, sirovina i reprodukcionog materijala do mesta procesa proizvodnje novih upotrebnih vrednosti;
b) U povezivanju proizvodnje i potrošnje, prevozom gotovih proizvoda od mesta proizvodnje do mesta potrošnje, bilo proizvodne, ošte ili lične.

2. OMOGUĆAVANJE TERITORIJALNE PODELE RADA – naročito u savremenom razvoju privrede, zasnovane na visokom stepenu specijalizacije proizvodnje i kooperacije u širokim teritorijalnim okvirima. Ova funkcija zahteva odgovarajuću teritorijalnu politiku razvoja saobraćajnog sistema u skladu sa politikom teritorijalnog razvoja privrede i nerazvijenih područja.

3. OMOGUĆAVANJE RAZVOJA DRUŠTVENE PODELE RADA.
4. INTEGRISANJE PRIVREDE, PROIZVODNJE I PROMETA, U PREVOZU VELIKIH KOLIČINA ROBE NA RAZLIČITA UDALJENA DOMAĆA I INOSTRANA TRŽIŠTA I PROŠIRIVANJU TRŽIŠTA POJEDINIH PROIZVODA – saobraćaj se javlja kao odlučujući faktor formiranja jedinstvenog nacionalnog i svetskog tržišta. Razvijeni saobraćajni sistem, pored privredne integralnosti, obezbeđuje i integralnost zemlje u političkom pogledu.