Historijski razvoj poštanskog saobraćaja u svijetu

1.1. Uvod

U ovom radu reći ću nešto više o nastanku i razvoju potreba za prenosom poruka, a zatim pratiti odgovarajući razvoj saobraćajnih rješenja kojima se ove potrebe zadovoljavaju.

Riječ pošta je nastala od riječi Post. Upotrebljava se u različitim jezicima, ali uvijek sa jasnim značenjem smisla riječi za djelatnost prijenosa poštanskih pošiljaka. Istina prijenos poštanskih pošiljaka javlja se mnogo ranije u najstarijim civilizacijama, a sama riječ pošta mnogo kasnije. Ista je u funkciji ljudi od najstarijih vremena do danas. Njen zadatak se ogleda u zadovoljenju opštih, društvenih i privrednih potreba za prijemom pisanih i na drugi način oblikovanih saopštenja, roba i novčanih doznaka između prostorno razdvojenih subjekata, kako u unutrašnjem tako i u međunarodnom poštanskom prometu.

Ovaj rad se odnosi na razvoj poštanskog sistema kroz historiju, odnosno organizaciju istog, koju je od njenog nastanka pratio epitet monopolske pošte. Vjekovna težnja za komunikacijom, razmjenom misli i materijalnih dobara ostvarivala se kroz historiju sredstvima i na način primjeren stepenu društvenog razvoja.

Razvojem ljudske zajednice razvijali su se i određeni oblici komuniciranja, koji su doveli i do organizirane poštanske službe kakvu danas poznajemo. Njena funkcija je uvijek bila prijenos vijesti različitim putovima i načinima, a kao takva ostala je nepromijenjena kroz sve razvojne periode društva, naravno uvijek koristeći nova tehnološka dostignuća. Pri prijenosu poruka koriste se različita prevozna sredstva, od kojih ovisi brzina, ali i cijena prenosa usluga.Važno je napomenuti da je razvoju poštanskog prometa uveliko je doprinijela reforma Rowlanda Hilla, kao i osnivanje Svjetskog poštanskog saveza o čemu će biti više riječi u narednim poglavljima.

1.2. Nastanak i razvoj potreba u prenosu poruka

Historija razvoja prenosa poruka usko je vezan za razvoj ljudskog društva i njegove kulture. Prema historijskim izvorima prijenos poruka počinje pojavom prve pismenosti i saznanju o postojanju nekog oblika društvene organizacije. Za postojanje potrebe u razmjeni poruka između ljudi neophodno je da među njima postoji neka veza. Za postojanje potrebe u prenosu poruka između prostorno udaljenih ljudi neophodno je i da ljudi između kojih postoji neka veza budu međusobno prostorno udaljeni.

Prema tome, potrebe za prenosom poruka između prostorno udaljenih ljudi stare su koliko i veze između prostorno udaljenih ljudi. Sve dok su svi ljudi koji su se međusobno poznavali živjeli zajedno nije se mogla pojaviti ni bilo kakva potreba za prenosom poruka.

Prva potreba u prenosu poruka pojavila se u onom trenutku prahistorije u kome je uspostavljena prva veza između prostorno udaljenih ljudi. Do uspostavljanja ove veze moglo je doći na dva načina:

1. Upoznavanjem razdvojenih ljudi;
2. Razdvajanjem ljudi koji se poznaju.

Do pojave poruka moglo je doći, na recimo ovaj način, ako je jedno pleme koje je bilo preveliko za stalnu zajednicu se podijelilo u dvije ili više zajednica koje su se prostorno razdvojile ali nastavile da održavaju uzajamnu vezu putem primitivnih poruka.

Motivi za uspostavljanje i održavanje veze između prostorno udaljenih ljudi mogu biti veoma raznovrsni: rodbinski, prijateljski, privredni, kulturni, vjerski, ideološki, sportski, politički itd.

Pojavom pismenosti čovjek je mogao da napiše sve što treba da saopšti drugom čovjeku, i tu pisanu riječ uvijek je prenosio neko kome je upućena. Stoga u razvoju civilizacije smatra se početak pismenosti ujedno i početak pošte. Riječ pošta je latinizam i javlja se prvi put u srednjem vijeku kod Marka Polo−a .

Lat. «posita mansio» = « postavljena postaja » .

On je često koristio pri opisu poštanskih veza, riječ Poeste za oznaku stanica za transport putnika, roba i pisama. Pošta je uvijek neposredno zavisila i stoga uvijek pratila ljudski napredak i odgovarajuća naučna otkrića.

Poslije stvaranja prvog pisma, najprije slikovnog, zatim usavršavanjem kroz klinasto do današnjeg slogovnog, ispunjen je osnovni preduslov za prenos pisanih poruka najprije na komadima kože i kosti, papirusu, zatim na glinenim pločicama, pergamentu te pojavom papira. Oko 105.g. u Kini počinje se nazivati oblik i temelj današnje pošte.