Opci geosaobraćajni faktori

UVOD

Saobraćajna geografija je u svom razvoju prešla složen i dug put.Predmet  njenog proučavanja u sistemu geografskih nauka različito su definisani od strane  pojedinuh geografskih škola i autora, što je bilo uvelikoj zavisnosti kako i gdje  se ona razvijala. Danas je ona u svijetu stekla svoju samostalnost. Za nju se može reći da je to samostalna geografska disciplina sa odgovarajućom teorijsko – metodološkom osnovom, izgrađenim metodama i određenim predmetom proučavanja.  U njemačkoj geografskoj literaturi Saobraćajna geografija je imala tretman kao dio Ekonomske geografije. Sličan tretman Saobraćana geografija imala je u američko geografskoj literaturii predstavljala je samo dio Ekonomske geografije. U Francuskoj Saobraćajnoj geografija nije bila uvršćena u Ekonomsku, već u strukturu opšte geografije bez bližnjeg opredjeljen ja njenog položaja.

Nasuprot ovim, u geografskoj literaturi bivših socialisti čjih zemalja ( SSSR) Ekonomska geografija smatra se jednom od grana Ekonomske geografie. Jednu odnajpotpunijuh definicija Saobraćajne geografije dao je L. I. Vasiljevski, po kome je to „ grana Ekonomske geografije koja proučava prostorni razmještaj saobraćaja i zakonitosti tog razmještaja. Ona se takođe bavi proučavanjem saobraćaja u sklopu teritorijalno – privrednih kompleksa, a u  zavisnosti od razmještaja prirodnih izvora, stanovništva i pojedinih privrednih grana.“

Prve začetke geografskih saznanja o saobraćaju iako primitivne datiraju još iz robovlasničkog perioda ( kod talesa,Herodota,demokrita, Aristotela, Eratostena, Strabona, ptolomeja, Tacita i dr.).

U srednjem vijeku avljaju se mnogi putopisi putnika koji su obilazili udaljene i  nepoznate krajeve  ( Marko polo, Pordenone i dr.) i  opisivali pojedine zemlje, narode, običaje itd. Velika geografska otkrić a pružili su u XIV i XV vijeku nova  saznanja o novim kontinentima i zemljama, a pogotovo o njihovom  saobraćajnom povezivanju ( Kolumbo, magelan, Vespuči, Vasko da gama i dr. )

Prvu Saobraćajnu geografiju objavio je njemački geograf J.G: Kol 1841. god. U njoj se analiziraju fizičko – geografski i antropogeografski faktori i njihov uticaj na saobraćaj.U XX vijeku Saobraćajna Geografija se još više razvija. Iz njene tematike  javljaju se nove studije i djela.

2.FAKTORI RAZVOJA DRUMSKOG SAOBRAĆAJA

Drumski saobraćaj ima vodeću ulogu u prijevozu putnika u svijetu (80% svijetskog saobraćaja putnika), ali i roba na kratka i srednja rastojanja (“od vrata do vrata”). Među drugim vrstama saobraćaja, drumski saobraćaj je vodeći i po dužini mreže saobraćajnica (24 mil. km, ili 70% svetskog saobraćajnog sistema). Ipak, drumski saobraćaj se svrstava u red „mlađih“ saobraćajnih grana.

Njegova istorija započinje u drugoj polovina XIX veka i obeležena je razvojem motora sa unutrašnjim sagorevanjem. Karl Benc 1885. godine konstruiše prvi automobil sa unutrašnjim sagorevanjem na tri točka, koji se smatra pretečom modernog automobila. Iste godine Gotlib Dajmler konstruiše preteču današnjeg motocikla, a godinu dana kasnije isti čovek konstruiše prvi automobil na četiri točka.

Godina 1913. se smatra za prekretnicom u industriji automobila jer se tada u Fordovim fabrikama automobila uvedi pokretna proizvodna traka. U periodu od 1909-1927. godine Fordove fabrike su proizvele 15 miliona automobila (čuveni model „TT“), koji su preplavili američko tržište.
Zasluge za razvoj automobilskog saobraćaja imaju još i Rudolf Dizel i dvojica sinova Adama Opela, potom Lui Reno, Mišelin (zasluga za pronalazak pneumatske gume, ali je Danlop prvi patentirao pneumatsku gumu za automobile 1890. godine), Milde, Dore, Porše, Frederik i Čarls Rojs, Dizraeli (napravio dvoetažni autobus), Vinčenco Lančija. Američki veterinarski lekar