Transport pošanskih pošiljaka

1. UVOD

Poštanski saobraćaj ima za cilj da brzo, tačno, sigurno i neprekidno vrši prenos pisanih i na drugi način oblikovanih saopštenja, stvari i robe, novčanih doznaka, govornih i negovornih informacija za sve korisnike u unutrašnjem i međunarodnom saobraćaju.
Poštanski saobraćaj je sistem u kojem svi delovi funkcionišu povezano, što je omogućeno tehničkim jedinstvom poštanske mreže i jedinstvenom tehnologijom u obavljanju poštanskih usluga. Poštanski saobraćaj se javlja kao posrednik između velikog broja korisnika u prenosu informacija, robe, poslovne korespodencije i drugih pošiljaka i time doprinosi unapređenju privrednog i kulturnog razvoja zemlje.
Principi na kojima se zasniva organizacija modernog poštanskog saobraćaja, kao što su dostupnost poštanskih usluga, sigurnost i brzina u prenosu poštanskih pošiljaka, unapređenje kvaliteta, omogućavaju pošti da odgovori sve složenijim zahtevima savremenog okruženja i tržišta. Pošta predstavlja vitalni deo ekonomske infrastrukture naše zemlje i od velikog je značaja da spremna dočeka promene na sve zahtevnijem tržištu i ponudi savremene usluge (kao što su: PostNet, EMS, Pošiljka sa plaćenim odgovorom, ekspresni prenos pošiljaka PTT-DHL). Značajna uloga u procesu pružanja poštanskih usluga pripada organizaciji rada u svim fazama prenosa poštanskih pošiljaka (prijem, otprema, transport, uručenje) kao i ekonomično korišćenje svih raspoloživih tehničkih sredstava u poštanskom saobraćaju. U ovom radu analizira se transport – kao jedna od faza u prenosu pošiljaka, i to na nivou koji obuhvata linije koje povezuju poštanske centre prerade, odnosno poštanske centre pripreme, sa jedinicama poštanske mreže koje pripadaju području tog centra.

2. POJAM I  ZNAČAJ POŠTANSKOG TRANSPORTA

Osnovni zadatak poštanskog transporta je da obezbedi jedinstven tehnološki proces tokova poštanskih pošiljaka. Pri tome, poštanski transport integriše sva prevozna sredstva i transportne linije, vodeći računa da se kroz taj proces obezbedi efikasnost, ekonomičnost i racionalnost za celinu ili pojedine transportne funkcije prevoza pošiljaka.
Poštanski transport (postal transport) se u realizaciji, prostornom delovanju i eksploataciji javlja u više oblika i pojava prema nameni angažovanja učesnika, a posebno kao:
1.    interni transport unutar poštanskih objekata,
2.    zatvoreni transport koji se obavlja sopstvenim prevoznim sredstvima,
3.    prevoz pošiljaka unutar jedinica poštanske mreže (postal network units),
4.    prevoz pošiljaka u funkciji koncentracije,
5.    prevoz pošiljaka u funkciji difuzije,
6.    prevoz za potrebe trećih lica bilo u vlastitoj organizaciji prevoza ili iznajmljivanjem kapaciteta,
7.    korišćenje javnog transporta drugih prevoznika,
8.    prevoz poštanskog osoblja.
Interni transport se javlja kao deo tehnološkog procesa prevozne funkcije pošte. Obavlja se unutar poštanskog centra i drugih organizacionih jedinica pošte. Njegovo delovanje i prostor su ograničeni. Po pravilu nije povezan sa javnom saobraćajnom infrastrukturom.
Zatvoreni transport se javlja kao spoljni prevoz poštanskih pošiljaka, a često i građana kao dopunska delatnost. Obavlja se prevoznim sredstvima pošte kao sastavni deo ukupnog tehnološkog procesa i to za sve faze, od prijema pošiljaka do krajnjeg cilja, tj. uručenja pošiljke. Organizacija transporta sopstvenim prevoznim sredstvima se, u osnovi, razlikuje od korišćenja javnog transporta drugih prevoznika.
U praktičnom rešenju poštanskog transporta, najčešće se kombinuje zatvoreni i javni transport ili korištenje usluga drugih. Na taj način se analizom uslova prevoza dolazi do rešenja racionalizacije i optimizacije prevoznih funkcija.
Javni transport i infrastruktura u ulozi prevoza pošiljaka, koristi se sve više u poštanskom sistemu. On treba da omogući redovan, siguran i brz transport, a takođe i smanjenje troškova. Pošta treba koordinirati i kombinovati saobraćajne tokove zatvorenog i javnog transporta naročito u pogledu redova prevoza. Ovo podrazumeva paralelno korištenje više sredstava prevoza u svim saobraćajnim granama i to: železničkom, vazdušnom, pomorskom, rečnom i drumskom prevozu na unutrašnji i međunarodni saobraćaj.