Sociologija menadžmenta

1. Nastanak sociologije menadžmenta
– krajem 80-ih i početkom 90-ih godina XX veka u okviru soc. rada;
– je tesno povezan sa razvojem naučne organizacije rada, naučno-tehnološkim revolucijama i progresom.
– I (1784.) i II (1884.) industrijska revolucija dovele su do promena u organizaciji i upravljanju, do podele rada pa je početkom XX veka upravljanje preduzećima preraslo u posebnu naučnu disciplinu.
– Prvu naučnu koncepciju organizacije proizvodnog procesa ustanovio je Frederik Tejlor koji je pokušao da za svaku radnu operaciju odredi ”najbolji jedini način” da se ona izvrši (merenje osnovnih radnikovih pokreta za izvršenje posla u određenom periodu, a ne u punom radnom vremenu, samo kod najboljih, a ne prosečnih radnika- to je dovelo do zamora radnika- zamor zavisi od ličnih i socijalnih elemenata i zato radna sredina treba da bude prilagođena radnikovim psihološkim i biološkim potrebama). Industralizacijom je došlo do monotonije rada – činjenica je da na radnika utiču ek. motivi, ali i potreba da pronađe sredinu kojoj će pripadati.
– Na razvoj soc. menadžmenta uticali su brojni faktori,a najznačajniji su oni koji se odnose na karakter društvenih i proizvodnih odnosa i oni koji se odnose na uticaj teorijskih socioloških sistema(marksizam i funkcionalizam) i zato soc. menadžmenta ima različit razvoj u različitim delovima sveta, a u usponu je u visoko razvijenim tržišnim društvima (zapadnim) i u zemljama u tranziciji.
2. Predmet sociologije menadžmenta
– Osnovni predmet proučavanja je upravljanje u tržišnim društvima radi upoređivanja sa upravljanjem u netržišnim društvima da bi se rezultati praktično primenili u novim uslovima.
– Prilikom određenja predmeta soc. menadžmenta treba poći od prdmetnog određenja posebnih soc. i ukazati na njihov odnos prema opštoj sociologiji.
– Opšta soc. je najopštija teorijska nauka o ljudskom društvu, njegovom nastanku, strukturi i razvoju. Osnovni cilj takvog proučavanja je objašnjenje odnosa društva prema čoveku i prirodi i objašnjenje društvene pojave. Društvena pojava predstavlja povezano ljudsko delovanje koje uslovljava promene u prirodi, društvu i na samim pojedincima čija se ponašanja povezuju. Postoje 2 vrste društvenih pojava: društveni procesi (jednostavni, pokretljivi i često kratkotrajni procesi) i društvene tvorevine (stabilnije, složenije pojave koje predstavljaju ukupnost društvenih procesa).
– Soc. je i empirijska nauka jer ispituje konkretne oblike,uzroke i posledice društvenih pojava i zato su formirane posebne sociologije koje proučavaju pojedine društvene pojave.
– Odnos opšte i posebnih soc. određen je odnosom njihovih predmeta proučavanja
– Soc. menadžmenta kao posebna sociološka nauka za predmet proučavanja ima menadžment kao društvenu pojavu i sve njegove veze sa društvom kao ukupnošću svih društvenih pojava. Menadžment je društvena pojava karakteristična za proces upravljanja, a u tom kontekstu upravljanje se zasniva na skupu metoda, principa i sredstava čiji je cilj povećanje dobiti. Sociološki pristup izučavanju menadžmenta kao društvene pojave omogućava zasnivanje soc. menadžmenta koja za svoj predmet proučavanja ima samo jedan aspekt društvenih odnosa. Ti društveni odnosi vezani su za upravljanje i to u procesu planiranja, organizovanja, vođenja i kontrole kako bi se iskoristili svi resursi i ostvarili utvrđeni ciljevi, a ti društveni odnosi zavise od prirodnog, društveno-političkog i kulturnog okruženja,a vezani su za ukupnost istorijskih okolnosti u kojima se menadžment odvija.
3. Mesto soc. menadžmenta u sistemu nauka
– Mesto svake nauke u sistemu nauka određeno je njenim predmetom proučavanja, stepenom njene razvijenosti i srodnošću u predmetu proučavanja sa drugim naukama. Određenjem predmeta proučavanja soc. menadžmenta određeno je njeno mesto u sistemu nauka i njen odnos prema drugim naukama- definisan je njen odnos prema opštoj i prema posebnim sociologijama, kao i prema drugim naukama koje u stvari izučavaju menadžment.
4. Odnos soc. menadžmenta i srodnih nauka
– Da bi se preciznije odredio predmet soc. menadžmenta prvo treba utvrditi njen odnos prema opštoj i prema posebnim sociologijama kao i sa drugim naukama.

5. Sociologija menadžmenta i opšta sociologija
– Veza između soc. menadžmenta i opšte soc. je u predmetu proučavanja.
– Opšta soc. gradi pojam upravljanja i izučava njegov značaj za društvo, a soc. menadžmenta izučava ukupan proces upravljanja, istorijski razvoj,faktore koji na njega utiču, razvoj, veze… Društveni odnosi u procesu upravljanja utiču na međuljudske odnose koji čine suštinu menadžmenta, a međuljudski odnosi u procesu upravljanja utiču na ostale društvene odnose. Odatle soc. menadžmenta u svojim istraživanjima polazi od saznanja do kojih je došla opšta soc. , a opšta soc. koristi rezultate proučavanja upravljanja do kojih je došla soc. menadžmenta jer su ona značajna za objašnjenje opštih zakonitosti i kategorija društva.
6. Sociologija menadžmenta i sociologija rada
– Sem po predmetu proučavanja odnos soc. menadžmenta i soc. rada utvržuje se i polazeći od saznanja da je soc. menadžmenta nastala iz soc. rada.
– Soc. rada za predmet proučavanja ima rad kao društvenu pojavu; i gradi opšti pojam rada; a bavi se i izučavanjem rada koji je vezan za upravljanje.
– Soc. menadžmenta se bavi samo jednim delom čovekove radne delatnosti i društvenih odnosa koji su vezani za upravljanje
– Odatle soc. rada koristi saznanja soc. menadžmenta,a soc. menadžmenta koristi saznanja o mestu i značaju rada u društvu, njegove karakteristike i suštinu.
7. Sociologija menadžmenta i socijalna ekologija
– Soc. ekologija je nastala pošto se shvatilo da se prirodni i socijalni svet ne mogu odvojeno posmatrati. Predmet soc. ekologije se odnosi na izučavanje specifičnih veza između čoveka i njegove životne sredine, na njihov uzajaman uticaj sa stanovišta očuvanja prirode kao okvira čovekovog života.
– Čovek svojom radnom delatnošću utiče na prirodnu sredinu, da bi sebi stvorio društvenu i tako može da naruši ekološku ravnotežu u prirodi. U procesu upravljanja menadžer svojim odlukama može da naruši ekološku ravnotežu zbog sopstvenih interesa i ciljeva. Ta povezanost ukazuje na odnos socijalne ekologije i soc. menadžmenta.
8. Sociologija menadžmenta i sociologija kulture
– Soc. kulture proučava društvenu prirodu kulture i njene veze sa društvom. Pojam kultura obuhvata materijalnu i duhovnu kulturu, a njen cilj je da olakša, održi, produži i unapredi ljudsko društvo. Kultura može doći do izražaja samo kada se pojedinac posmatra kao deo društvene celine. Procesi upravljanja su važni kriterijumi kulture na osnovu kojih se neki postupci mogu procenjivati kao kulturni ili nekulturni, a menadžment kao metod upravljanja doprinosi razvoju i napretku ljudks evrste.
– Kulturni razvoj društva zavisi i od menadžment aktivnosti u upravljanju, kao što je za menadžment značajan uticaj kulture na proces upravljanja- to je veza!
9. Sociologija menadžmenta i ekonomija