Porodica kao osnovna drustvena grupa

UVOD

Porodica je jedan od najstarijih, najtrajnijih i relevantno najstabilnijih oblika zajedničkog života ljudi u svim fazama društveno-istorijskog razvoja. Porodica je univerzalna ljudska zajednica koju čine odrasli reproduktivno sposobni partneri i njihovo potomstvo, ali i dalji srodnici koji žive zajedno sa njima. Ona se pojavljuje u funkciji zadovoljavanja nekih primarnih potreba ljudi, pre svega, onih koje se odnose na produženje vrste, na brigu o maloletnoj deci, na emotivnu sferu članova porodice, itd.
Osnovna ćelija društva, po Kontu, je porodica, a ne pojedinac. Pojedinac tek preko porodice postaje društveno biće. U porodice se, na bazi ljubavi između supružnika i roditelja i dece, gradi elementarno socijalno jedinstvo koje je osnova saradnje u društvu. Na drugoj strani, potčinjenost žene muškarcu i dece roditeljima, koja održava porodicu, jeste prirodna osnova na kojoj se gradi hijerarhijsko ustrojstvo društva.
Porodica je tokom istorije imala različite oblike. Ako se posmatra njen razvitak od najranijih vremena do danas, jasno se uočava da je ona u početku bila izjednačena sa rodom odnosno klanom. Porodica je tada bila isto što i društvo. Tokom istorijskog razvoja, sa podelom rada, promenom oblika braka, raslojavanjem društva i promenama u kulturi društva, porodica se sve više izdvajala iz društva, odnosno iz društvene organizacije, ističući bliske krvne i rođačke veze, da bi se u moderno doba pojavila u bračnom obliku sa užim porodičnim krugom koga čine rođena i/ili usvojena deca.

1. POJAM PORODICE

Reč „porodica” danas se odnosi na različite pojmove. U najširem smislu to je nerazdvojna celina osoba povezanih brakom ili rađanje pojedinca koji nasleđuju jedan drugog, dakle loza, rod, dinastija. U užem smislu reč porodica znaci rodbinsko povezane osobe koje žive pod istim krovom.
Porodica je specifična društvena grupa koja se istorijski menjala i razvijala, u kojoj se prepliću društveno – ekonomski, biološki i psihički činioci. Biološki karakter porodice je jedan od osnovnih obeležja. Ono obuhvata dve vrste međusobno povezanih ali različitih odnosa u kojima se prožimaju biološki, psihološki i društveni elementi: zadovoljavanje polnog nagona i emotivnih potreba ljudi, rađanje i podizanje dece. Iako se ove kategorije mogu odvijati i izvan porodice, one se najvećim delom odvijaju u porodici.
Iako nam se čini da o porodici uglavno dosta sve znamo, njeno naučno proucavanje nije nimalo lako, tako da u ovoj oblasti postoji niz neraščišćenih pitanja i problema – počev od istorijskog razvoja porodice, preko njene strukture i funkcija, odnosa prema globalnom društvu, unutrašnjih odnosa i dinamike.

1.1 Oblici srodstva

Porodica je središte oko koga se uobličava čitav niz srodničkih veza i odnosa. Najvažniji oblici srodstva su:

•     Krvno srodstvo ili prirodno srodstvo koje se zasniva rađanjem,
•     Tazbinsko srodstvo (koje se stvara ženidbom ili udajom),
•     Adoptivno srodtvo (nastaje usvajanjem) i
•     Duhovno srodstvo (kumstvo, pobratimstvo).