Pliometrija

PLIOMETRIJA

Reč pliometrija potiče iz grčke reči plio, što znači više i metrik što znači mera. Pliometrijsku  metodu je stvorio Juri Verčošanski koji je na kraju 1960. godine objavio podatak da sportisti skokove i sprint mogu povećati pomoću primenjivanja pliometrijskih vežbi. Nakon uspeha ruskih sportista, kao skakača troskoka i atletičara, zanimanje se povećalo nakon 1960. godine u daljnjem razvoju pliometrijskih vežbi. Pliometrijom se snaga i elasticitet stvaraju od ciklusa širenja i sužavanja mišića što ima značajnu ulogu u sportovima gdje se zahteva visok nivo brzine i snage kao na primjer u sprintu, skokovima, udaranju lopte, bacanju lopte, kugle, diska, strele, itd. Pliometrija se primjenjuje za vežbanje skoka i bacanja u cilju pospešivanja sportskih rezultata. Pliometrija se tiče vežbi koje se povezuju između snage i brzine s kojim se proizvodi snaga. Pliometriju su prventstveno upotrebljivali atletičari, a kasnije i u ostalim sportovima radi specifičnosti koje se stvaraju u igri. Što se tiče pliometrijskih vežbi, možemo smatrati ona kretanja koje mišiću stvaraju mogućnost da izrazi maksimalnu snagu u kraćem vremenu, a koja se koristi u skokovima i sportovima s loptom, kao na odbojci, košarci, rukometu, fudbalu itd.

1.1 O PLIOMETRIJI

Izvršavanjem pliometrije igrač će se podvrgnuti spoljašnjim snagama koje nameću mišići da bi se aktivirali i suprotstaviti spoljašnjim snagama u cilju čuvanja kretanja igrača. Kontraktrahovanje mišića pod spoljašnjim uticajem može biti ekscentrično i koncentrično. Kod ekscentričnog koncentričnog mišići podležu težini, dok koncentričnim kontraktahovanjem pod pritiskom mišići će se smanjiti. Stoga, spoljašnja snaga koja je veća od unutrašnje snage, potiče širenje ili kontrahovanje mišića što se ovim postupkom postiže ekscentrično koncentrični način, on će se proširiti i ujedno će proizvesti snagu. Pritisak i spoljašnja težina koja je veća od snage mišića proširuje mišić da bi se suprotstavio ovom uticaju te se ovom radnjom proizvodi snaga koja će se kontrahovati u širini, odnosno povećavaće se njen tonus.
Ekscentrično kontrahovanje troši manje energije, nego prilikom koncentričnog kontrahovanja. Ekscentričkim pokretom koji se obavlja do velike brzine, aktivira brze motorne jedinice mišića, mišićna vlakna, odnosno doći će do aktiviranja jednog velikog broja belih mišićnih vlakana. Snaga prilikom ekscentričnog kontrahovanja veća je nego kod koncentrične kontrakcije jer telo proizvodi više tenzije, odnosno tonus mišića gde se obavlja pritisak s spoljašnje snage.
Dužina mišića kada ga opterećujemo, utiče na njegovo kontrahovanje kao odgovor i prilikom optrerećenja mišića podstiče njegovo reagovanje, a kada ga opterećujemo dolazi do deformisanja njegove veličine što je nazivamo proširenjem mišića. Tokom širenja i sužavanja mišića, mišićno tkivo suprostavlja se ovim deformacijama i izmenama dužine dok ovu trajnost nazivamo viskozitetom gde zbog viskoziteta mišić ima tendenciju da se kreće u suprotnom smeru upotrebljenje snage radi suprostavljanja i upornost (ovo se naziva prethodno suženje). Kontrahovanje mišićnim tkivima koji pokazuju maksimalno stezanje u širini proširenja mišića koji je veći od dužine mišića koju ima u normalnom stanju.
Ekscentrično kontrahovanje povećava širenje mišića, a koncetrično kontrahovanje sužava širenje mišića. Veći broj pokreta je koncentričnog karaktera kojima prethodi ekscentrično kontrahovanje, odnosno stezanje mišića u suprotnom pravcu. U elastičnom reaktivnom pokretu mišića značajnu ulogu ima impuls i snaga koja diktira pokretanje tela. Kada veliko stezanje mišića prethodi pozitivnom radu mišića stvara se veća mehanička efikasnost. Stoga pliometrijom mnogi treneri i sami sportisti ili takmičari uvereni su da će se obavljanjem vežbi postizati željeni rezultati uz oslonac na disciplini rada. Pliometrija za duže vreme bio je naziv koji je imao negativne refleksije, čime je oslonjen na metodologiji i nekordinirane vežbe, što sada nije taj slučaj, jer sada uz metodologiju rada i stručnost, pliometrijom mnogi sportovi i sportisti postigli su vrhunske rezultate i postizanje rekorda.