Psiholoska priprema sportista

UVOD

Psihološka priprema je pojam koji se odnosi na dugotrajan proces u kome se mladi sportisti, uz pomoć znanja iz psihološke nauke i prakse uče da prihvate neke odlike ponašanja i da formiraju neke osobine koje su bitne za uspeh u sportu, a u isto vreme je i kratkotrajan proces pripreme vrhunskih sportista za nastupajuće takmičenje.

Termin „psihološka priprema“ pojavljuje se u ruskoj literaturi početkom 60-ih godina dvadesetoga veka u radovima Rudika i Punija, Ovaj termin se upotrebljavao i u Istočnoj Evropi. Stručnjaci i istraživači iz Zapadne Evrope su za ovaj pojam upotrebljavali različite termine kao što su „psihosomatski trening“, „psihotonični trening“, „psihološki trening“.

Ruski naučnici su u vezi sa psihološkom pripremom operacionalno definisali dva termina i to: psihološkom pripremom su smatrali pripremu sportista za takmičenje u pojedinim sportovima. A opštu psihološku pripremu sportista u toku dužeg vremenskog perioda su opisivali terminom „voljno moralna priprema“.

Miroslav Vanek je proširio značenje termina “psihološka priprema“ tako što je smatrao da se psihološka priprema odnosi kako na neposredni tako i na dugoročni opšti i specifičan psihološki trening vrhunskih sportista. Većina autora danas definiše psihološku pripremu kao specifičan psihološki trening vrhunskih sportista.

Opšta psihološka priprema odnosi se na sve mlade i na nekom nivou selektirane sportiste koji se pripremaju na višegosdišnji naporan, a najčešće dugotrajan i monoton rad. U ovaj period pripreme treba svrstati i pripremljene sportiste od trenitka kada su selektirani ili kada saznaju da su izabrani kao potencijalni kandidati za učestvovanje na takmičenju koje će se održati i nekoliko godina kasnije.

Mnogi talentovani sportisti ne dostižu nivo, koji im po potencijalima i prediktivnim vrednostima odgovara, zato što je izostao odgovarajući psihološki rad i pripremanje za proces vežbanja koji karakteriše i zahteva vrhunsko stvaralaštvo. Za veći broj sportista se kaže da „imaju sve“ za vrhunsko postignuće, ali to postignuće ne ostvaruju, i u veoma retkim slučajevima demonstriraju.