Sudska psihologija

POJAM, PREDMET I ZADACI SUDSKE PSIHOLOGIJE
POJAM
Sudska psihologija kao nastavna disciplina-u širem smislu je naziv za poseban predmet na
pravnom fakultetu, radi potpunijeg i uspešnijeg obrazovanja pravnika, naročito onih koji su se
opredelili za pridubljeno proučavanje pravnopsiholoških pitanja koja se javljaju savremenoj teoriji i
sudskoj praksi.
Sudska psihologija kao naučna disciplina-u širem smislu je samostalna naučna disciplina
koja se bavi proučavanjem psihičkih procesa/funkcija i psihičkih osobina/svojstava čije je
upoznavanje korisno za uspešno vršenje pravosudnih funkcija i primenu prava.
PREDMET SUDSKE PSIHOLOGIJE-u širem smislu su psihički procesi/funkcije i
psihičke osobine/svojstava čije je upoznavanje korisno za uspešno vršenje pravosudnih funkcija i
primenu prava.
Predmet SP u širem smislu su psihički procesi/funkcije, psihičke osobine/svojstva i njima
odgovarajuća ponašanja učesnika sudskih postupaka.
Kod ljudi ima devet psihičkih funkcija. Možemo ih svrstati u tri grupe:
KOGNITIVNE (stvaraju sve potrebne pogodnosti za sticanje iskustva): pamćenje, opažanje,
mišljenje i inteligencija
KONATIVNE (svi osnovni pokretači čovekovog ponašanja): nagoni, emocije i volja
ENERGIJSKE (svaka funkcija traži adekvatnu količinu psihičke energije): svest i pažnja.
Svest je preduslov svakog svesnog doživljaja, a pažnja obezbeđuje veliku optrinu i efikasnost
psihičkim procesima kada se usmere na određeni sadržaj.
ZADACI SUDSKE PSIHOLOGIJE
U širem smislu njen osnovni zadatak se sastoji u pružanju teorijskih znanja koja će neposredno
ili posredno moći da se primene u svrhu uspešnog vršenja pravosudnih funkcija i primene prava.
2. SISTEM SUDSKE PSIHOLOGIJE
Sudska psihologija u širem smislu je samostalna naučna disciplina u čijem okviru se razvijaju
pojedine naučne oblasti. Naziva se još i kao pravna psihologija.
Aćimović:dve najznačajnije oblasti su psihologija zločina (kriminalna) i psihologija suđenja
(sudska). Pored njih u sastavu SP su psihologija pretkrivičnog postupka, žrtve KD, zatvorska i
zakonska psihologija.
Kriminalna psihologija se bavi pitanjem razvoja ličnosti do izvršenja KD i prelaska na delo,
odnosno pitanjima psiholoških osnova i manifestacija kriminalnog ponašanja. Predmet kriminalne
psihologije je veoma teško diferencirati u odnosu na predmet kriminologije.
Šeparović: smatra da kriminalna psihologija kao nauka o psihičkom životu zločinca,
predstavlja deo kriminologije, a predmet njenog proučavanja je psihička struktura učinioca KD, sa
njegovom celokupnom ličnošću. Ovaj stav je prihvaćen u stranoj literaturi.
Za kriminalnu psihologiju ne možemo reći da predstavlja naučnu oblast u okviru sudske
psihologije, jer je nesumnjiva njena prevashodno kriminiloška priroda i suština.
Sudska psihologija u užem smislu kao naučna oblast u u okviru sudske psihologije u širem
smislu predstavlja nesporno njen najznačajniji i najrazvijeniji deo i proučava psihičke procese i
psihička svojstva pojedinih učesnika u sudskog postupka i psihološki razvoj sudskog postupka kao
celine (krivični, građanski i drugi postupci), pri čemu se posebna pažnja posvećuje iskazu i
psihičkim procesima koji učestvuju u formiranju iskaza.
U okviru sudske psihologije u užem smislu najveći značaj ima psihologija krivičnog postupka
kao njen najtransparentniji deo.
Psihologija pretkrivičnog postupka izdvaja se kao samostalna naučna disciplina, pod nazivom
kriminalistička, odnosno policijska psihologija, koja proučava psihičke procese i svojstva i otkriva
zakonitosti njihovog manifestovanja u specifičnim istuacijama vezanim za delatnosti OUP-a.
Prikupljanje psiholoških znanja bitna za poliicjsku praksu.