Savremeno osjemenjavanje

Uvod

Savremeno osjemenjavanje jeste biotehnološka metoda razmnožavanja svinja. Prednosti i razlozi primjene vještačkog osjemenjavanja su sledeći:

1. Vještačko osjemenjavanje omogućava veći intezitet korištenja visoko kvalitetnih rasplodnjaka nego u prirodnom pripustu i na taj način on proširuje genom za visoku proizvodnost, odnosno ubrzava genetski napredak populacije ;

2. Vještačko osjemenjavanje smanjuje troškove uzgoja i proizvodnje jer se smanjuje broj potrebnih nerasta u odnosu na prirodni pripust ;

3. Vještačko osjemenjavanje smanjuje rizike širenja spolnih, zaraznih i nametničkih bolesti;

4. Vještačko osjemenjavanje povećava efikasnost i produktivnost svinja.

Estrus
Postizanjem puberteta, nazimica uspostavlja estrusni ciklus, koji se karakteriše specifičnim morfološkim i funkcionalnim promenama na svim polnim organima. Ove promene se događaju precizno određenim redosledom, a kontrolisane su djelovanjem ženskim polnim hormonima.
Estrusni ciklus je period između pojave dva estrusa tj. polnog žara. Prosječno, kod svinja traje 21 dan sa granicama između 18 i 24 dana.

Ceo estrusni ciklus se deli na 4 faze:
1. proestros
2. estrus
3. metestrus
4. Diestrus
Estrus je period estrusnog ciklusa u kome ženka ispoljava vrlo markantne spoljašnje znake, koji su relativno lako uočljivi. Spoljašnji polni organi su otečeni i crveni, usled pojačane cirkulacije, a pod dejstvom polnih hormona. Životinja ispoljava karakterističan refleks stajanja, što je jedini siguran znak da je životinja spremna za osemenjavanje. Plotkinja u ovom periodu skače na druge životinje i dozvoljava da bude zaskočena, nemirna je i ima izrazito smanjen apetit. U ovom stadijumu dozvoljava celokupni akt kopulacije i samo u ovom periodu je sposobna za uspešnu tj. fertilnu oplodnju.
Pravovremena identifikacija estrusa kod priplodnih ženki, jeste jedna od kljucnih tačaka za profitabilnost svinjarske proizvodnje. Identifikacijom prvog estrusa nakon zalučenja, značajno se smannjuje broj “praznih” dana na farmi, a ujedno se povećava indeks prašenja, odnosno povećava se broj odgajenih prasadi po krmači godišnje, samim tim i veći broj tovljenika, što znači ujedno i manje troškove po krmači, a kao završnica jeste veći profit. Naime, bremenitost je konstantna vrednost od 114 dana (uz dozvoljena odstupanja), laktacija je takođe konstantna (relativno) 28 dana i zavisi od postavljene tehnologije na farmi i ostaje period između zalucenja i novog estrusa. Treba težiti da ovaj period (IZE) bude što kraći, jer je ovo period u kome plotkinja ništa ne proizvodi, već samo troši.
Na osnovo svega navedenog uviđa se veliki značaj pravovremenog zapažanja estrusa. Prostije, ako se propusti prvi estrus nakon zalučenja, proći ce još 21 dan do pojave narednog estrusa. Znači, plotkinja će trošiti hranu više od 25 dana, a neće ništa doprinositi. Kada se 25 dana pomnoži sa dnevnom konzumacijom hrane, a svaki kilogram hrane sa cenom koštanja, pa sve to sa brojem krmača, uviđaju se veliki troškovi, nastali kao rezultat ne blagovremenog otkrivanja estrusa. Uz sve navedeno, smanjuje se i index prašenja, što iziskuje povećanje broja krmača, a samim tim i povećanje troškova smeštaja i ishrane, kako bi se ostvario željeni broj tovljenika na farmi u jednoj godini.