Karakteristike i klasifikacije terorizma te strategija borbe protiv terorizma

UVOD
Terorizam je smišljena upotreba nezakonitog nasilja ili prijetnje nezakonitim nasiljem radi usađivanja straha, s namjerom prisiljavanja ili zastrašivanja vlasti ili društva kako bi se postigli ciljevi koji su uopšteno politički, vjerski ili ideološki. U kriminologiji se terorizam (od lat. reči terror, užas,. strah), zbog motiva iz kojih se vrši, određuje kao jedan od oblika ispoljavanja političkog kriminaliteta. Teroristički akti planiraju se unaprijed, a da bi postigli puni efekat svog postupanja, teroristi moraju da manipulišu zajednicom kojoj je upućena poruka vršenjem akta terorizma.
Terorizam predstavlja izražen izazov globalnoj bezbjednosti i javlja se kao globalni bezbjednosni problem.Istovremeno, terorizam je i problem nacionalnih država, odnosno terorizam je kriminalni akt predviđen krivičnim zakonom. Terorizam se može posmatrati istovremeno sa više aspekata. Najznačajniji od tih aspekata su oni aspekti koji terorizam posmatraju kao globalnu bezbjednosnu prijetnju svijetu i oni koji terorizam posmatraju sa aspekta njegove aktuelnosti i mogućnosti. Činjenicu da terorizam predstavlja bezbjednosnu prijetnju savremenom svijetu moguće je naći u poslije hladnoratovskom uređenju svijeta na principima globalizacije i uspostavljanja ‘novog svjetskog poretka’.
Kao posljedica navedenih procesa paralelno su se javile dvije suprotne tendencije: nestajanje opasnosti od rata između vodećih država svijeta (trećeg svjetskog rata, nuklearnog rata) a istovremeno mnogi unutrašnji oružani sukobi i manji međunarodni ratovi. Težnja terorista za postizanje dva globalna cilja: prvog, svrgavanje aktuelne vlade u nekoj zemlji ili njenog redefinisanja i drugog, razbijanje teritorijalnog integriteta neke države. U pogledu neposrednih žrtava po regijama uočljivo je da Evropa, Latinska Amerika i Bliski Istok imaju najviši stepen terorističkih prijetnji. Prijetnja savremenom svijetu terorizmom je velika, s obzirom na to da je broj država koje su opterećene terorizmom veliki, da sve više terorističkih organizacija primjenjuje terorizam, s tim da su najaktivnije islamističke terorističke organizacije. Takođe, veliki broj terorističkih napada sa velikim brojem poginulih i povrijeđenih kao i velike materijalne štete ukazuju na opasnost od ovog oblika ugrožavanja bezbjednosti savremenog svijeta, dok savremeni svijet nema adekvatan sistem zaštite od terorizma.

I TERORIZAM I NJEGOVE KARAKTERISTIKE
Karakteristike terorizma možemo posmatrati kao osnovne karakteristike, tj.karakteristike koje su prisutne u svim oblicima terorizma.Karakteristike terorizma mogu se sagledati posmatranjem sadašnjeg, savremenog načina postojanja i ispoljavanja terorizma koji odgovara datom trenutku.To bi bile aktuelne karakteristike terorizma. Ove karakteristike specifične su za današnje oblike terorizma,što znači da nisu bile prisutne (ili bar nisu bile izražene) u ranijem periodu. Moguće karakteristike terorizma odnose se prvenstveno na mogućnost upotrebe oružja za masovno uništenje, odnosno nuklearnog, hemijskog i biološkog oružja u terorističke svrhe .
1.1 Osnovne (opšte) karakteristike terorizma
• Akt nasilja (prijetnja i primjena)
• Izazivanje straha
• Ostvarivanje terorističkih ciljeva
• Prenošenje određene poruke (medijska eksploatacija)
• Organizovanost (formalna i sadržajna)
• Brutalnost, nemoralnost i iracionalnost terorističkog akta
• Izbor žrtve i objekta napada (neposredna i posredna žrtva)
• Protivzakonitost terorističkog akta
1.2 Aktuelne karakteristike terorizma
• Supstancijalna i simbolička šteta
• Genocidne namjere
• Vizionarski ciljevi
• Taktička ingenioznost
• Bezuslovna motivacija
• Poruka koja odjekuje
• Bezbjednosna kriza
• Spektakularnost
• Globalna priroda terorističkih prijetnji
1.3 Moguće karakteristike terorizma
• Tajnost nukleranog, hemijskog i biološkog terorizma
• Sveobuhvatnost nuklearnog, hemijskog i biološkog terorizma
• Raznolikost sredstava izvršenja
• Masovnost žrtava
• Neselektivnost i nasumičnost
• Dugotrajnost posljedica
Organizovanost (formalna i sadržajna)-organizovanost je osobina koja podrazumijeva postojanje terorističkih organizacija, kao neposrednih nosilaca terorizma i organizovanog, kontinuiranog i sistematskog djelovanja .