Zaštita zivotne sredine

1. UVOD

Životna sredina je ona u kojoj živo biće živi kao u svojoj normalnoj spoljašnjoj sredini, bez koje životno ne može opstati, kojoj je prilagođeno i individualno i preko prilagođenosti vrste kao celine kojoj pripada.

Spoljašnja sredina je svaka sredina u kojoj se živo biće nađe, bez obzira na to što nije njegova (normalna) spoljašnja sredina, ili pak sredina u kojoj ne može opstati, već će propasti, u kojoj se može zadržati samo kratko vreme da bi iz nje pobeglo ili pak uginulo.

Drugim rečima, svaka životna sredina je istovremeno i spoljašnja sredina, ali svaka spoljašnja sredina u kojoj se živo biće može naći i slučajno, nije obavezno njegova životna sredina.

Za razumevanje pojma spoljašnja sredina neophodno je voditi računa o brojnim ekološkim faktorima kao što su, na primer, svetlost, voda, vlažnost, temperatura, hrana, hemijske osobine vazduha, zemljišta, vode itd. Taj sistem ekoloških faktora se menja u vremenu i prostoru.

Ti faktori deluju istovremeno, utiču jedni na druge, menjajući se u tim međudejstvima na određen način. Do ekspanzije razvoja logistike došlo je uporedo sa ispoljavanjem trenda globalizacije i decentralizacije proizvodnje, čije funkcionisanje značajno zavisi od kvaliteta logističkih aktivnosti, s jedne strane, a sa druge, takav razvoj je, između ostalog, omogućen revolucionarnim razvojem komunikacionih i informacionih tehnologija.

Naime, do intenzivnijeg razvoja logistike u preduzećima došlo je u drugoj polovini 20. veka, da bi danas, logistika bila prisutna u svim oblastima društva.  U proteklom periodu, logistika je sazrevala, proširivala područje svog delovanja i prilagođavala se razvoju i zahtevima tehnologije i okruženja.

Radi bližeg određivanja ovog pojma, u smislu u kojem će se koristiti u radu, logistika se može definisati kao skup aktivnosti kroz se vrši oblikovanje, projektovanje, upravljanje, realizacija i kontrola postupaka na području transporta, manipulisanja i skladištenja robe.

Protekli period, sa druge strane, karakteriše porast ekološke svesti. Naime, u poslednjim decenijama 20. veka problemi zaštite životne sredine značajno su se popeli na listi prioritetnih problema.

Svest o zaštiti životne sredine probuđena je najviše velikom pažnjom javnosti usmerenoj ka ozonskim rupama, globalnom zagrevanju i kiselim kišama.

Iz prethodno navedenog, jasno je da je realizacija ključnih logističkih procesa : transport, manipulisanje, skladištenje – u suprotnosti sa zahtevima za zaštitom životne sredine, pri čemu je transport okarakterisan kao jedan od glavnih zagađivača životne sredine.

Upravo je to i bio razlog da se, u ovom radu, težište stavi na logistiku kao zagađivača životne sredine, tačnije na tzv. zelenu logistiku koja pri realizaciji logističkih procesa sem logističkog, koristi i pristup očuvanja životne sredine. Naime, u radu su prikazani trendovi razvoja logistike sa aspekta uticaja na životnusredinu,izdvojeni suproblemi transformacije logistike kao zagađivača životne sredine u zelenu logistiku i prikazani su mogući scenariji „ozelenjavanja” logistike.
2. POJAM ŽIVOTNE SREDINE

U svakoj spoljašnjoj sredini postoje:
•    akcije (uticaji spoljašnjih fizičko-hemijskih faktora sredine na živa bića),
•    reakcije (uticaji živih bića na spoljašnju fizičko-hemijsku sredinu) i
•    koakcije (uticaji između samih živih bića).

Životna sredina je prirodni okvir u kome sva živa bića žive i deluju, mnogostruko povezana uzajamnim uticajima. Svako živo biće zavisi od svoje prirodne okoline i celokupni tok njegovog života upavo zavisi od uslova koje mu nameće sredina u kojoj obitava.

Postoji više definisanih tumačenja pojma životne sredine, jedna od njih definiše životnu sredinu kao kao kompleks svih uticaja van određenog organizma, koji dolaze kako od nežive prirode, odnosno fizičko-hemijskih uslova sredine, tako i od drugih živih bića, te skupno deluju na dati organizam, na onom mestu na kojem živi.

Prema tome, za svaki pojedinačni organizam okolna, životna sredina je i neživa priroda, određena uslovima (temperatura, vlažnost, pH zemljišta) i raspoloživim resursima (energija, voda, mineralni elementi), kao i živa priroda, koju čine druga živa bića sa kojima je u neposrednom ili posrednom kontaktu.

Kako je to već naznačeno, postoji jasna razlika između životne sredine i spoljašnje sredine; svaka životna sredina je istovremeno i spoljašnja sredina, ali da svaka spoljašnja sredina u kojoj se živo biće može naći i slučajno, nije obavezno i njegova životna sredina.

Životnu sredina je ekosfera koja je sastavljena od biosfere, sveta prirode i prirodnih resursa i tehnosfere, sveta ljudskih izuma i stvorenih materijalnih vrednosti.
Prema rečniku Američke agencije za zaštitu životne sredine pojam environment se određuje kao zbir eksternih uslova koji utiču na život, razvoj i preživljavanje organizama.
Istovremeno pojam ecology se koristi da bi označio odnos živih bića međusobno i prema okruženju ili proučavanje takvih odnosa.