Platni sistemi

Bankarska industija predstavlja oblast koja ima najveću ekspanziju u pogledu implementacije novih proizvoda i usluga. Osnova funkcionisanja platnog prometa je dobra organizacija, uz istovremeno poštovanje principa efikasnosti i ekonomičnosti. U zemljama u tranziciji proces prelaska na tržišnu ekonomiju zahtjeva značajnu reformu bankarskog sektora, a time i platnog prometa. Reforma unutrašnjeg platnog prometa odvijala se u specifičnim okolnostima, karakterističnim za Bosnu i Hercegovinu, koje su posljedica složene političke situacije, uticaja stranog faktora, decentralizovane funkcije centralne banke i neusaglašenosti donošenja zakonske regulative.
Na samom početku procesa reformi u BiH, reforma platnog prometa se nametnula kao jedan od prioriteta. U ovom radu se najviše obratilo pažnje na istraživanje karakteristika platnog prometa u BiH prije i poslije reforme. Prije početka procesa tranzicije platni promet je bio izmješten iz komercijalnih banaka u državnu instituciju SDK (Služba društvenog knjigovodstva). Raspadom SFRJ u BiH su formirane tri odvojene institucije koje su obavljale funkciju platnog prometa (zavodi za platni promet) i ta forma djelovanja je bila nefuncionalna sa aspekta tržišne ekonomije. U procesu reforme primjenjena je strategija naglog prelaska na novi sistem uvođenjem RTGS sistema (Real Time Gross Settlement) i žiro kliring sistema (Giro Clearning) koji su slični sistemima implementiranim u drugim državama Europe. Koncepcija funkcionisanja novog sistema domaćeg platnog prometa podrazumijeva primjenu principa platnih sistema koje je donijela Banka za međunarodna poravnanja (BIS) i Komitet o platnim sistemima i sistemima poravnanja (CPSS) koji predstavljaju univerzalne preporuke u izgradnji efikasnijih i bezbjednijih platnih sistema na međunarodnoj sceni. U uspostavljanju modernih platnih sistema sve se više naglašava uloga centralnih banaka. Značaj ove teme je posebno izražen za zemlje u tranziciji u kojima postoji potreba za harmonizacijom standarda u pravcu zahtjeva europskih integracija. Reformu unutrašnjeg platnog prometa u Bosni i Hercegovini, pored neupitnih odličnih rezultata, pratile su i određene teškoće i problemi.