Društveni aspekti terorizma sa osvrtom na Bosnu i Hercegovinu

SADRŽAJ

 
1. UVOD
Na žalost, kraj XX i početak XXI vijeka u svijetu neće biti upamćen po epohalnim otkrićima ili tehničkim inovacijama, već po ogromnoj, do tada neviđenoj eskalaciji terorizma i nasilja koji je zbog neposrednih žrtava, prije svega civilnih, koje je izazvao, materijalnih razaranja, posljedica i stalnog straha od novih napada, šokirao do tada uspavanu svjetsku javnost.
Porazan je podatak i gotovo nevjerovatno zvuči činjenica da su savremeni teroristi, uglavnom, kategorija razboritih i promišljenih pojedinaca, nerijetko visokoobrazovanih, za koje je terorizam racionalni izbor za ostvarivanje njihovih političkih, vjerskih ili ideoloških ciljeva. Oni ne poznaju i ne priznaju demokratske puteve borbe već samo put razaranja, krvoprolića, straha i panike koji, kao posljedica njihovih napada, vladaju širom svijeta. U suštini, grubo rečeno, radi se o borbi grupa i pojedinaca protiv jednog dovršenog sistema, protiv društvene ili državne strukture ili organizacije koja ne želi da podlegne pritiscima.
Činjenicu da terorizam predstavlja glavnu i najveću bezbjednosnu prijetnju savremenom, modernom svijetu i civilizaciji, moguće je naći u uređenju svijeta nakon završetka dugogodišnjeg hladnog rata, na principima globalizacije i uspostavljanja „novog svjetskog poretka“ u kojem se svijet transformisao iz bipolarnog (SAD – SSSR) u unipolarni (SAD).
Terorizam je vremenom postao surogat rata. Bilo da se radi o političkom, nacionalnom, vjerskom, ili tzv. revolucionarnom terorizmu on je najveće zlo i pošast današnjice u kojem na hiljade ljudi umire i strada radi ostvarivanja ideja koje potiču iz glava raznih fanatika i lidera frakcija dok ostatak svijeta koji nije direktno ugrožen terorističkim aktima živi u konstantnom strahu i isčekivanju kada će oni ili njihovi najbliži postati meta ili žrtve terorista. Na taj način građani širom planete postali su, više nego ikad prije, podložni medijskoj manipulaciji.
Analizirajući globalne terorističke aktivnosti u proteklih 30 godina tj. u decenijama njihove ekspanzije, može se primijetiti da teroristički napadi postaju sve smrtonosniji, a broj terorističkih napada koji za posljedicu imaju veliki broj poginulih, neprestano raste. Takođe, uočljivo je da terorističke taktike ostaju nepromijenjene: bombaški (samoubilački) napadi, oružani napadi, atentati i otmice i dalje se primjenjuju u najvećoj mjeri. Samoubilački terorizam doživljava svoju ekspanziju kroz svakodnevne samoubilačke terorističke napade širom svijeta a pogotovo u zemljama Bliskog Istoka.
Analizirajući terorističku aktivnost u pogledu neposrednih žrtava po regijama, evidentno je da Evropa, Latinska Amerika i Bliski Istok imaju najviši stepen terorističkih prijetnji. Takav trend žrtava nastavljen je tokom XXI vijeka, što je rezultiralo stotinama terorističkih operacija u svijetu.
U teoriji i praksi postoje različiti nazivi koji se upotrebljavaju za označavanje određene grupe krivičnih djela koja su u neposrednoj vezi sa političkim odnosima u određenom društvu i državi tj. koja imaju određena ideološka i politička obilježja. U tu grupu krivičnih djela, koje zajednički nazivamo političkim kriminalitetom (politička krivična djela, krivična djela protiv društvenog i državnog uređenja, politički delikti…), prema pozitivnom krivičnom zakonodavstvu Republike Srpske i Bosne i Hercegovine, spadaju:
• Napad na ustavno uređenje,
• Ugrožavanje teritorijalne cjeline,
• Dovođenje Republike Srpske u položaj potčinjenosti ili zavisnosti,
• Ubistvo predstavnika najviših organa Republike Srpske,
• Otmica najviših predstavnika Republike Srpske,
• Oružana pobuna,
• Terorizam,
• Uzimanje talaca,
• Finansiranje terorističkih aktivnosti,
• Diverzija,
• Sabotaža,
• Špijunaža,
• Odavanje tajne Republike Srpske,
• Upućivanje i prebacivanje na teritoriju Republike Srpske oružanih grupa, oružja i municije,
• Pozivanje na nasilnu promjenu ustavnog uređenja Republike Srpske,
• Pomoć učiniuocu poslije izvršenog krivičnog djela protiv ustavnog uređenja Republike Srpske,
• Stvaranje zločinačkog udruženja za vršenje krivičnih djela protiv ustavnog uređenja Republike Srpske,
• Pripremanje krivičnih djela protiv ustavnog uređenja Republike Srpske.
Navedena krivična djela propisana su Krivičnim zakonom Republike Srpske, Glava dvadeset peta – Krivična djela protiv ustavnog uređenja Republike Srpske, od 293 člana do člana 310.