BIZNIS PLAN PREDUZEĆA TELENOR D.O.O

Preduzeće je privredni subjekt u okviru koga se, u robno – novčanoj privredi obavlja određena privredna djelatnost. To bi bilo po definiciji šta je preduzeće, Korsel Seneju definiše kao„svaku ljudsku aktivnost koja koristi razne sile da bi ostvarila određeni cilj“ Njegova definicija vezuje preduzeće za ljudsku aktivnost što je u potpunosti tako mada je i sam pojam preduzeća evoluirao kroz vrijeme tako da u savremenoj teoriji se preduzeće tretira kao racionalni, ekonomski sistem sa preduzetnikom na čelu. Po tržišnom konceptu „svaki samostalni finansijski subjekt koji proizvodi za tržište robu ili usluge“ predstavlja preduzeće.
Preduzeće kao cjelinu možemo posmatrati sa više strana. Tako da ćemo u ovom radu u kratkim crtama obraditi neke od osnovnih . Sam razvoj ekonomije i preduzeća u širem smislu posmatrano je tako da su preduzeća prestavljala nosioce i generatore ne samo razvoja ekonomije, već i društva, odnosno civilizacije. Od njihovog poslovanja, rasta i razvoja – umnogome zavisi tempo privrednog i društvenog razvoja svake zemlje, širih i užih regiona.
Postoji mnoštvo naučnih i nastavnih disciplina koje imaju za predmet izuĉavanja preduzeće, a ekonomika preduzeća se razlikuje po svom sadržaju, metodu, razvoju i drugim karakteristikama. Radi lakšeg razumjevanja ekonomike preduzeća kao nauke i nastavne discipline, kao i aktivnosti koje se u svakom malom i velikom preduzeću sprovode, razmotrićemo neke najznačajnije elemente, i to:

Ekonomika preduzeća kao nauka,
• Razvoj ekonomike preduzeća,
• Povezanost i razgraničenja ekonomike preduzeća sa drugim naukama

2. EKONOMIKA PREDUZEĆA KAO NAUKA

Kako u našoj zemlji tako i u svijetu ekonomika preduzeća se sreće pod različitim nazivima. Tako se u engleskom jezičkom području u SAD, Velikoj Britaniji i drugim zemljama koristi termin economics, microeconomics i business economics. U većini evropskih zemalja preovlađuje naziv ekonomika preduzeća, kao što je naziv economic de l’entreprise u francuskom jezičkom području, Betriebsvsirtschaftslehre u nemačkom jezičkom podruĉju, ekonomika predprijatija u SSSR, l’economia aziendale u Italiji, ekonomika przedsiebiorstwa u Poljskoj.

U našoj zemlji do 1974. godine najčešće se koristio naziv ekonomika preduzeća, a od tada se zbog nastalih ustavnih i zakonskih promjena promjenio naziv u ekonomika organizacija udruženog rada, ekonomika privrednih organizacija, ekonomika radnih organizacija i slične nazive koji su bili u skladu sa uvedenom novom terminologijom. Sadašnja novonastala ustavna i zakonska regulativa ekonomskog života opet je ovoj nauci vratila stari naziv ekonomika preduzeća, kao što se koristi i u drugim zemljama.
Ekonomika preduzeća se istovremeno pojavljuje i kao naučna i kao nastavna disciplina o ekonomskim saznanjima koja vladaju u obavljanju djelatnosti svakog preduzeća. Kao naučna disciplina u naučno-istraživačkim institutima izučava kritičkim metodama ekonomske zakonitosti procesa rada, a kao nastavna disciplina svojim didaktičkim metodama emituje nastala saznanja budućim ekonomistima. U određivanju predmeta izučavanja ekonomike preduzeća poslužićemo se uporednom analizom nekoliko poznatih domaćih i stranih autora u ovoj oblasti.
Većina domaćih i stranih autora ekonomike preduzeća za svoj predmet izčavanja obuhvataju uglavnom sledeće oblasti:
• elementi rezultata poslovanja,
• elementi ulaganja,
• odnos između rezultata i ulaganja,
• faktori koji određuju promjenu kvaliteta ekonomije,
• optimalizacija poslovanja preduzeća,
• strategija razvoja preduzeća.

U svom izučavanju ekonomika preduzeća koristi se naučnim metodama, kao što je to slučaj i kod drugih društvenih i ekonomskih nauka. Pre svega, polazi se od opštih ekonomskih saznanja o genezi i oblicima djelovanja zakona vrijednosti koji se manifestuju u poslovanju preduzeća. Dijalektičko posmatranje pojava kroz njihovu međuzavisnost, promjenljivost i protivurečnost zastupljeno je kao metoda u izučavanju ekonomike preduzeća. Prisutna je isto tako istorijsko materijalistiĉka metoda kroz obuhvatanje promjena privredne strukture društva, proizvodnih snaga i odnosa, kao i tržišta na sva zbivanja u poslovanju preduzeća. Djelatnost preduzeća je određena dejstvom i neekonomskih faktora, kao što su međunarodna zbivanja, geografske karakteristike, demografske promjene, psihološka ponašanja učesnika i drugi faktori.
Da bi se došlo do saznanja u ekonomici se koristi metod prikupljanja istraživaĉke građe primjenom instrumentarija, kao što su: sistematsko posmatranje pojava i zbivanja; intervju, anketa kod učesnika; statistika kao najkorišćeniji izvor; računovodstvena evidencija; istržţivački projekti; stručne analize i drugi značajni izvori saznanja.

S obzirom na složenost ekonomskog života u preduzeću, saznanja se oblikuju metodama analize kroz raščlanjavanje složenih cjelina na njene sastavne elemente, sintezom kroz sjedinjavanje jednostavnog u složeno. Zatim primjenom metoda logičkog zaključivanja indukcijom izučavajući pojedine činjenice i njihovim uopštavanjem, dedukcijom u obrnutom pravcu, kao i komparacijom pojava u prostornoj i vremenskoj dimenziji.
U želji da se čitaocima i slušaocima ekonomska saznanja što lakše razumljivo objasne, ekonomika preduzeća kao nastavna disciplina koristi metode definisanja, klasifikacije, deskripcije i eksplikacije. Ne može se ovde zaobići jedna od poteškoća s kojom se sreću sve društvene nauke u primjeni eksperimenta, kao najpouzdanijeg metoda prenošenja saznanja kroz misao i ĉulno doživljavanje pojava. U vezi sa tim poznati američki profesor ekonomije Paul A. Samuelson zaključuje: “Zbog složenosti ljudskog društvenog ponašanja, ne može se nadati da ćemo dostići preciznost onog malog broja fizičkih nauka. Nismo u stanju da obavljamo kontrolisane eksperimente hemičara i biologa. Slično astronomu, moramo se zadovoljiti da uglavnom “posmatramo”. Međutim, ekonomska zbivanja i posmatrani statistčĉki podaci se, ne ponašaju tako lijepo i uredno kao putanje nebeskih satelita. Srećom, ni naši odgovori ne moraju biti tačni do u više decimala. Naprotiv, ako bude bilo moguće utvrditi tačni opšti pravac kretanje uzroka i posledica, mi smo time već ostvarili ogroman korak naprijed.”
O tome u kom je stepenu ekonomika preduzeća nauka, a u kom je praksa, navodimo tumačenje jugoslovenskog autora Simuna Babića: “U vezi sa objektom i zadacima ekonomike preduzeća potrebno je posebno naglasiti i ĉinjenicu da ona nije nauka o vještini privređivanja i zarađivanja. Ekonomika preduzeća je teoretska nauka pa, kao takva, ne može davati neposredna praktička uputstva kako treba postupati u ovom ili onom konkretnom slučaju da bi se ostvarila što veća pozitivna razlika između prihoda i rashoda. Ona istražuje opće ekonomske zakonitosti koje se javljaju u vezi s ulaganjem snaga i sredstava u radne procese i s ostvarivanjem ekonomskih rezultata, obuhvatajući pri tom kako radne procese koji se u cjelosti odvijaju u unutrašnjosti preduzeća, tako i zbivanja koja su u vezi sa saobraćanjem preduzeća s tržištem i s drugim ekonomskim jedinicama.
Iz toga ne proizilazi da se ekonomika preduzeća kao nauka i ekonomika preduzeća kao praksa mogu razvijati uz odvajanje jedne od druge. Naprotiv, uspjeh jedne i druge zavisi u velikoj mjeri od njihove međusobne povezanosti. Nauka treba da polazi od iskustva prakse i da služi praksi. I njezini zaključci mogu se smatrati samo onda istinitim kada praksa i iskustvo potvrde njihovu pravilnost. S druge strane i praksa će biti loša ako se ne koristi saznanjem do kojih je došla nauka”
Predmet izuĉavanja ekonomike preduzeća mogu da budu opšta ekonomska saznanja koja važe za sva preduzeća, a nastaju i posebne ekonomike preduzeća razgranate prema vrsti, djelatnosti ili prema funkciji koja se u preduzeću obavlja. Tako se razlikuju specijalizovane ekonomike preduzeća:
a) prema privrednim djelatnostima:
• ekonomika industrijskih preduzeća,
• ekonomika poljoprivrednih preduzeća,
• ekonomika trgovinskih preduzeća,
• ekonomika ugostiteljskih preduzeća,
• ekonomika spoljnotrgovinskih preduzeća,
• ekonomika turistiĉkih preduzeća,
• ekonomika bankarskih preduzeća,
• ekonomika transportnih preduzeća.
• prema poslovnim funkcijama:
• ekonomika nabavke,
• ekonomika proizvodnje,
• ekonomika prodaje,
• ekonomika transporta,
• ekonomika osiguranja.
Postoje ekonomike sa još većim stepenom specijalistiĉkih predmeta izučavanja, kao što je ekonomika nabavke u industriji, ekonomika nabavke u trgovini, ekonomika prevoza železnicom itd.