Knjiženje uplata javnih prihoda

Pojam i oblik javnih prihoda
Javni prihodisu novčana sredstva koja država i druga javno-pravna tela prikupljaju radi pokrivanja rashoda.
To su sredstva koja služe za zadovoljenje potreba:
• organa državne uprave
• vojske
• policije
• školstva
• cocijalne zaštite
• drugih javnih potreba
Javni prihodi se uglavnom formirakju kroz sistem raspodele i preraspodele nacionalnog dohodka. Time je velikim delom njihovo formiranje opredeljeno odnosima u proizvodnji odnosno produkcionim odnosima.
Država dans raspolaže raznovrsnim prihodima čija visina i struktura zavise od političkih, ekonomskih, socijalnih i drugih faktora unutar svake privrede.
Finansijska teorija istražuje njihove oblike, prirodu, karakter, a finansijska politika mogućnosti, njihove primene i efekte koje žele postići.
Podela javnih prihoda
Javne prihode možemo klasifikovati na različite kategorije, ali danas je uobičajena podela na sledeće oblike:
Prema vremenu u kojem se stiču i formiraju prihodi se mogu podeliti na:
Redovni javni prihodi su oni koji se redovno, u određenom periodu, prikupljaju (svake godine, tromesečno) iz takozvanih stalnih ekonomskih izvora. Redovni izvori kao stalan i siguran izvor, prihoda služe uglavnom za podmirivanje redovnih potreba države.
Vanredni javni prihodi se samo povremeno javljaju, dakle u vanrednim slučajevima, a uglavnom služe za pokrivanje vanrednih rashoda javnih tela. Osnovni oblici vanrednih prihoda su javni zajmovi i vanredni porezi
Danas, razvojem modernih funkcija države i čestih potreba, specifične intervencije u privredi, ovakvi oblici prihoda sve više se afirmišu u ukupnim prihodima, posebno javni dug. Vanredni prihodi će se prestati firmirati kada nestane razloga zbog kojih se formiraju.
Prema metodu sticanja prava na javne prihode, u odnosu na nosioce dohotka i obveznika, jevni prihodi se dele na:
Originarni prihodi (ili izvorni prihodi) su oni koje država ostvaruje svojom privrednom aktivnošću. Uglavnom su to prihodi od državnih prduzeća i drugih oblika državne aktivnosti. Država se javlja kao privredni subjekt koji organizuje preces proizvodnje, promet i dr. Preko državnih preduzeća, a prohod, ostvaren njihoom aktivnošću spada u originarni preihod.
Derivatni (izvedeni) prihodi se uglavnom prikupljaju na bazi finansijskog suvereniteta, te po tome imaju prinudni karakter. Derivatni ili izvedeni su zbog toga što ih država izvodi iz ostvarenog dohotka pravnih ili fizičkih osoba.
Osnovni oblici ovog prihoda su:
• porezi
• doprinosi
• takse
Prema karakteru vlasti i odnosa u kojima se sa jedne strane pojavljuje država, a sa druge strane fizička ili pravna lica jeste podela prihoda na:
Javno-pravni su takvi prihodi kojhe država, putem svog finansijskog suvereniteta, ubiira iz dohotka, odnosno iz drugih oblika imovine na osnovu vlasnštva nad preduzećima ( državna svojina i državna preduzeća). Tu država, učestvuje u ostvarivanju prihoda pre svega preko vlasništva.
Jedna od osnovnih podela prihoda jeste podela na prihode od stanovništva i privatnih lica, a ona zavisi pre svega od kojeg se subjekta u privredi ubira javni prihod.
Prihodi od stanovništva potiču od dohotka ili od drugih imovina građana. To su razni oblico poreza, taksa, doprinosa, koji obavezno plaćaju fizičke osobe, odnosno koje su na to dobrovoljno pristale.