Knjigovostvena evidencija prihoda

Prihodi se mogu definisati kao povećanja sredstava preduzeća proistekla iz realizovanih učinaka, finansijskih plasmana i slučajnih okolnosti za koja ne postoji obaveza vraćanja.Postoje razni prilivi iz kojih prihodi potiču kao i razni tipovi prihoda o kojima će kasnije biti vise riječi. Glavni i najvažniji dio računovodstva je knjigovodstvo. Kako ono ima u planu da uknjiži svaku promjenu koja je vezana za imovinu, i kako je jedan od glavnih ciljeva knjigovodstva da utvrdi i zabilježi rezultate poslovanja tako je sasvim logično da se bilježe odnosno evidentiraju i prihodi bez obzira na njihovo porijeklo, vrijeme ili način primanja.

2.POJAM I VRSTE PRIHODA

2.1 POJAM PRIHODA

Prihodi jesu pozitivni ekonomski tokovi koji proizilaze iz prodaje proizvoda ili vršenja usluga preduzeća, kao i iz finansijskih plasmana, prodaje imovine preduzeća i sl.
Povećanje imovine ili smanjenje obaveza preduzeća rezultira nastankom prihoda. Za razliku od rashoda, koji predstavljaju svako smanjenje vrijednosti sredstava iz poslovanja preduzeća bez mogućnosti ili prava za njihov povraćaj (refundiranje), prihodi su svako povećanje sredstava iz poslovanja preduzeća bez obaveze njihovog naknadnog vraćanja.
Prihodi se ne mogu uvijek izjednačiti sa primanjem novca u preduzeće, kao što se rashodi ne smiju u svakom slučaju poistovijetiti sa izdavanjem novca iz preduzeća. Praćenjem primanja i izdavanja novca, tj. identifikovanjem finansijskih ili novčanih tokova, preduzeće utvrđuje stanje slobodnih ili nedostajućih novčanih sredstava; praćenjem prihoda i rashoda, tj. njihovim periodičnim sučeljavanjem, preduzeće, pak, izračunava uspješnost svoga poslovanja. Prihodi predstavljaju vrijednosti realizovanih učinaka (proizvoda i usluga) na tržištu.

2.2 VRSTE PRIHODA

Prihodi mogu biti:
• redovni-prihodi od prodaje proizvoda, pružanja usluga, ostali prihodi, finansijski prihodi koji su deo poslovnog plana ili budžeta,
• vanredni-prihodi nastali zbog neredovnih aktivnosti, troškovi inventara, naplata potraživanja iz proteklih godina i dr. koji se ne mogu planirati.
Vrednovanje prihoda predstavlja iskazivanje prihoda u bilansu uspeha. U tu svrhu koriste se sljedeći principi:
• vrednovanje prihoda na bazi proizvedenih učinaka (pretpostavlja se da su u trenutku proizvodnje poznati prihodi),
• vrednovanje prihoda na bazi naplate prodatih učinaka (prema ovom principu, trenutak fakturisanja i isporuka proizvoda kupcima nisu dovoljni za priznavanje prihoda),
• vrednovanje prihoda na bazi prodatih učinaka (polazi od toga da su proizvodi fakturisani i isporučeni kupcima)
Jedno od veoma značajnih pitanja koja se odnose na problematiku prihoda jeste pitanje njihovog vrednovanja, odnosno evidentiranja u poslovnim knjigama. Da bi prihodi bili evidentirani u poslovnim knjigama neophodno je da budu ispunjeni određeni uslovi:
• da je poznato vrijeme nastanka prihoda
• i da se visina prihoda može pouzdano izmjeriti
Naime, prihod se može priznati ukoliko je:
a) izvršena proizvodnja proizvoda ili usluga, ili
b) izvršena isporuka i naplata proizvoda i usluga, ili
c) izvršen kupoprodajni odnos, odnosno u momentu kada je prihvaćena faktura od strane kupca za isporučenu robu (uslugu), nezavisno od toga kada će biti izvršena naplata
Konačno, vrednovanje prihoda i njihovo uključivanje u obračun može se vršiti na bazi sljedećih principa:
1. Proizvedeni učinci
2. Prodati učinci, fakturisane realizacije
3. Naplaćeni učinci, naplaćene realizacije
Klasifikacija prihoda – cilj klasifikacije je da omogući utvrdjivanje periodičnog rezultata preduzeća i određenih poslovnih odluka. Prihodi preduzeća se mogu klasifikovati prema:
• mestu nastanka ili aktivnosti preduzeća, koji se dijele na: prihode proizvodnih, trgovinskih, saobraćajnih, osiguravajućih, bankarskih i drugih preduzeća
• prema redovnosti i osnovi nastanka, koji se dijele na:
1. redovne (poslovni i finansijski prihodi koji nastaju obavljanjem poslova zbog kojih je preduzeće i osnovano) i
2. vanredne (prihodi koji nisu neposredno vezani za poslovanje preduzeća, već koji nastaju usljed izuzetnih pogodnosti, povoljnih okolnosti i slučajnosti na šta preduzeće ne može da utiče)
Poslovni prihodi koji nastaju kao posljedica obavljanja osnovne djelatnosti preduzeća. Poslovni prihodi su posledica prodaje proizvoda i usluga, prodaje robe, aktiviranja učinaka i robe, promene vrednosti zaliha i učinaka.
Prihodi od prodaje proizvoda i usluga za proizvodno preduzeće predstavljaju najznačajniju grupu poslovnih prihoda i u zavisnosti od načina prodaje izazivaju povećanje gotovine, odnosno povećanje potraživanja od kupaca, kada se prodaja vrši na kredit knjigovodstveno obuhvatanje se vrši zaduženjem odgovarajućih računa aktive (blagajna, žiro račun, kupci).

Finansijski prihodi koji nastaju kao posljedica plasiranja finansijskih sredstava preduzeća. Upravljanje finansijskim sredstvima preduzeća dovodi do nastanka finansijskih prihoda kada preduzeće svoja slobodna novčana sredstva plasira u druga preduzeća ili finansijske institucije. U finansijske prihode ubrajamo: kamate, pozitivne kursne razlike, prihode od posjedovanja udjela drugih preduzeća. Ovi prihodi ili povećavaju gotovinu preduzeća ili imaju za posledicu povećanje potraživanja. Knjigovodstveno se obuhvataju zaduženjem odgovarajućih računa aktive i odobrenjem računa finansijskih prihoda.
Vanredni i ostali prihodi- Neposlovne prihode preduzeće ostvaruje prodajom imovine, a ne svojih učinaka. Pri tome predmet prodaje mogu biti osnovna sredstva koja su za dato preduzeće izgubila upotrebnu vrednost, zalihe materijala koje se više ne koriste u proizvodnom procesu ili hartije od vrednosti čijom se prodajom želi doći do potrebnih likvidnih sredstava.
Prodaja pomenutih oblika imovine vrši se po prodajnim cenama koje mogu biti više ili niže od njihovih nabavnih vrednosti. To zapravo znači da pri prodaji imovine može biti ostvaren prihod ili rashod.