Kriminologija

POJAM KRIMINOLOGIJE

Kriminologija je nauka o zločinu , latinski crimen-zločin. Kriminologija je nauka koja izučava kriminalitet kao negativnu društvenu pojavu. U najopštijem smislu kriminologija je nauka o zločinu. Ovaj termin je prvi upotrebio francuski antropolog P. Topinard u svom delu “Antropologija” 1879, označavajući kriminologiju kao nauku o proučavanju zločina. Prvo delo pod nazivom Kriminologija objavio je italijanski pozitivista – sudija krivičar RAFAELE GAROFALO 1884. Definisanjem pojma kriminologije bavio se veliki broj autora

Tradicionalan pojam zločin, a u savremenom značenju to je kriminalitet. Kriminalitet je veoma stara društvena pojava i za nju se zanimaju mnoge nauke kao što su: pravna nauka, sociologija, psihologija,psihopatologija, antropologija, fenomenologija i dr.
Proučavajući kriminalne probleme sa raznih aspekatavremenom su se razvile i posebne kriminološke discipline kao što su: kriminalna antropologijasocijologija, psihologija, politika, etiologija, fenomenologija i druge koje ne nose predznak “kriminalne” kao što su: viktimologija, penologija i slično.

Nekadašnji direktor kriminološkog društva u Beču Grasberger smatra da kriminologija obuhvatabrojne naučne discipline koje međusobno povezuje jedino to što predmete njihovog istraživanjapredstavljaju krivična dela. On smatra da je Franc List s pravom okvalifikovao kriminologiju kao pomoćnu nauku krivičnog prava.
Neki autori smatraju dapostoji pet i više područja na kojima se iskazuje predmet kriminologije. Holist tvrdi da se u teoriji kriminologija pojavljuje: prvo, kao samostalna naučna disciplina koja se baviistraživanjem krivičnih dela i kazni, zatim kao nauka o zločinu u širem smislu, kojom seobuhvataju uzroci kriminaliteta, metodi njihovog suzbijanja, pitanje kriminalne politike,penologije, materijalnog i formalnog krivičnog prava; treće kao nauka o pojavama i uzrocimakriminaliteta, uz kriminalistiku, krivično pravo i kriminalnu politiku; četvrto kao nauka o ličnostii peto područje po kome se kriminologija u užem smislu shvata kao nauka o uzrocima ipojavama kriminaliteta.
Iz treće grupe pravca kriminologije izdvajaju se stavovi Reklesa koji ovudiscipline smatra naukom o kažnjavanju, policiji, sistemu sudstva, kriminalitetu maloletnika idrugo.Po Danskim naučnicima Hurvitu i Kristijansenu kriminologiju čine: kriminografija-opisnideo zasnovan na statistici; kriminalna sociologija, kriminalna biologija, kriminalna somatologija, kriminalna psihologija, društveno-psihološko  tretiranje delikvenata, kriminalna genetika,predikciona istraživanja i viktimologija.
Četvrti pravac zastupaju savremeni američki kriminolozi koji u svojim radovima akcenatstavljaju na ličnost delikventa i njegov tretman, učešće o činjenicama zločina i načinu njegovogsuzbijanja. Po uverenju Saderlanda i Kresija kriminologija je nauka koja tim nazivom obuhvatatri discipline: sociologiju krivičnog prava,. kriminalnu etiologiju i penologiju.
Predstavnici petog pravca su pretežno nemački kriminolozi koji su veoma brojni. Lernel razlikuje kriminologiju sensu stricto, kao nauku o genetskom činiocu zločina i sensu largo koja pored prvog značenja obuhvata i kriminalnu femenologiju, strukturu i dinamiku. Po Midendorfu kriminologija u Nemačkoj smatra se naukom o zločinu, kao pojava pojedinaca i naroda, po Eksneru to je nauka o kriminalitetu. Poljski kriminolog Valčak smatra da je kriminologija nauka čiji je predmet istraživanje uzroka kriminaliteta, njegovih oblika, pravilnosti i zavisnostipovezanih s prestupnikom i kriminalitetom.
Veoma rano se kriminalitetom bavila i kriminalna sociologija koja je svoja kriminološka shvatanja začela praktično sa klasičnom školom u 18 veku. Poznati francuski sociolog Dirkem je preko definisanja pojma kriminaliteta ustanovio pojam kriminologije. On je rekao da je kriminalitet proizvod mešanja uticaja ljudi i društva, čiji se koreni nalaze u društvu i da je imanentan samom društvu. Po njemu pojava kriminaliteta sadržana je u kažnjavanju dok nauka koja se tim bavi naziva se kriminologija.S obzirom da postoji različito definisanje pojma kriminologije u teoriji postoje različiti pokušaji određenja kriminoloških područja i diciplina .Po tome kriminologija kao grupna nauka deli se na teorijske i aplikativne discipline. U teorijske, spadaju kriminalna sociologija,kriminalna antropologija, kriminalna psihologija, kriminalna psihopatologija i penologija.Aplikativna ili primenjena kriminalogija obuhvata kriminalnu politiku, kriminalnu profilaksu i kriminalistiku.