Javno mjenje

Uvod

Javno mnjenje je jedan od osnovnih društveno političkih faktora našeg doba i jedan od najvažnijih pojmova moderne političke organizacije ljudskog društva. Bilo da se sloboda razvija i izražava , da se fabrikuje ili lažno predstavlja, javno mnjenje je utisnuto u skoro sve odluke političke organizacije društva, bez obzira na karakter društvenog uređenja. Javno mnjenje je imalo svoju ulogu i pojavne oblike u svim periodima društvenog razvitka i u svim oblicima političke organizacije, uključujući tu i političku organizaciju pre nastanka države.
Nemački sociolog Tenis razlikuje dve faze u razvitku i dva oblika postojanjajavnog mnjenja:
Prva faza i oblik je primarno javno mnjenje kako ga nazivaju američki sociolozi ili javno mnjenjezajednice, kolektiva, gde neposredno mišljenje pojedinca dolazi doizražaja.
Druga faza ili oblik javnog mnjenja je sekundarno, kako ga nazivaju američkisociolozi ili javno mnjenje drustva,po terminologiji Tenisa.Ovo je javno mnjenje veštačko stvoreno u centrima odvojenim od kolektiva ilimanje tačno izražavaju mišljenje kolektiva,i postoji kao politički faktor u modernojdržavi.
Javno mnjenje kao opšti politički faktor i sastavni deo političke strukture društvajavlja se uporedo s pojmom tržišta i nacionalne privrede,buržoaske nacionalnedržave, ideologija i demokratija,ideje i političke borbe između različitih klasa.Razvitak kulture,pojaveštampe, a zatim film i televizija kao i uopšte, ogromni razvitak tehnike,saobraćaja,obrazovanja samo su povečale ulogu i značaj javnog mnjenja.Ovaj razvitak omogućio je, uodređenim društveno-političkim uslovima, pojavu danas poznatu,pod opštim imenom propaganda. Uticaj i važnost osetili su ,naročito,fašizam i hitlerovskinacionalizam.Propaganda predstavlja fabrikovanje javog mnjenja pomoću državnogaparata i drugih “finijih“ instrumenata (štampe,filma,govora vođe,potčinjavanja naukeumetnosti,omladine, „jednomišljenika“ i celog naroda).Fašizam je nekoliko godina preDrugog svetskog rata toliko glasno i nametljivo udarao ububnjeve svoje propagande daje španski mislilac Ortega i Gase pisao da je „čovečanstvo uslov u dobu propagande.
“Nauka države i organizovano društvo posvećuje poseban interes raznim vidovimajavnog mnjenja.Posle Drugog svetskog rata je predmet studija naročitou SAD,kasnije u Engleskoj, Nemačkoj,Francuskoj.Interes nauke za problem javog mnjenja sve višeraste.Javno mnjenje je ,već decenijama, nastavni predmet na nizu fakulteta i visokih škola usvetu.Danas u svetu postoji skoro sto časopisa koji su isključivo posvećeni javnommnjenju.Poslednjih 30godina za probleme javog mnjenja osnivaju se ministarstva informacija,propagande,kulture,nacionalnog preporoda,osnivaju se “centri“za proučavanje ili merenje javnog mnjenja.Oni su toliko rašireni,imeopštepoznato je napr.Institut javnog mnjenja „Galupov pool“ i slično.Ovi instituti primenommetoda statistike ispituju javno mnjenje o određenim pitanjima složenog savremenogdruštva i političkog života.Može se reći, prema ovimistraživanjima,da je bilo više pogrešnih ali da su tačna merenja i predviđanja pomogli istraživačima pojedinih društava u političkim pitanjima.Javno mnjenje je društvena pojava sa složenom strukturom, te otud jepredmet studije skoro svih društvenih nauka,a naročito:političkih nauka i političkefilozofije (poznata škola čikaška), sociologije,socijalne psihologije,istorije i teorije održavi i ustavnog prava.
Oblast javnog mnjenja je široka i stalno se povećava, javno mnjenje je istovremeno društvena pojava,politički faktor i deo strukture političkeorganizacije.Ima različite oblike i izražava se različitim sredstavima od kojih su štampa i televizija najvažnija.Sam problem štampe predstavlja jednu vrlo razvijenu i značajnu oblastpolitike i prava.Javno mnjenje se može proučavati naročito kao pitanje demokratije iprava građana amože se istražiti i u istorijskoj sociološkoj usamljenosti.Posebniproblem javnog mnjenja je propagande.Javno mnjenje se može posmatrati i sa gledištaklase i klasne bprbe,može se proučavati u okviru međunarodne zajednice,pojedinihkontinenta ili kraja sveta kao predmet proučavanja nacija,grada,sela.