Obligaciono pravo

OP je dio jedne sire cjeline, gradjanskog(imovinskog) prava koje uredjuje obligaciono-pravne odnose kao dio imovinsko-pravnih odnosa Kako bi odredili pojam i sustinu OP potrebno je ispitati etimologiju ovih rijeci. Naziv ima svoje sinonime u izrazima trazbeno ili dugovinsko pravo. Medjutim ovi izrazi nisu adekvatni jer ukazuju na samo jednu stranu obligacionog odnosa, duznika ili povjerioca. Obligatio potice iz latinskog i znaci vezati zavezati i sl.
OP se koristi u 2 smisla:
1) da oznaci sistem pozitivnih pravnih normi koji regulisu OO
2) da oznaci pravnu nauku koja izucava OO kao i norme koje ih regulisu uz teorijski pristup.
Predmet OP cine obligacioni odnosi u cijelom svom obimu i razlicitosti. OO je pravni odnos izmedju 2 strane na osnovu kojeg je jedna strana- povjerilac ili creditor ovlascena da zahtjeva od druge strane-duznik ili debitor odredjeno davanje, cinjenje ili uzdrzavanje od necega sto bi inace imala pravo da trazi, a druga strana je duzna da to ispuni.
Sto se tice razvoja OP, on je bio uslovljen stepenom ekonomskog razvoja, svojinskih odnosa kao i drustveno-ekonomskom formacijom. U najstarijim, primitivnim drustvima OP nije moglo ni nastati jer se sve odvijalo u okvirima kucne naturalne privrede zatvorenog tipa. Tek pojavom robne proizvodnje i razmjene su se javili i pojedini instituti OP i to prodaja, zajam u zitu, posluga, zaloga i naknada stete. U srednjem vijeku razvoj OP biva zaustavljen i vracen na naturalnu privredu, i tek kasnije obnovom trzisne privrede i robno-novcanih odnosa, ozivljava. Ipak OP se u potpunosti razvilo tek u 19. vijeku u doba nastanka kapitalizma i kapitalistikih odnosa u privredi. U tom periodu se vrse i velike kodifikacije gradjanskog a unutar njega i OP, koji su prozeti principima burzoaske revolucije – sloboda i jednakost za sve clanove drustva, sto se u OO reflektuje kroz princip slobode ugovaranja. Moze se izvesti zakljucak da se razvoj ek.odnosa nalazi u direktnoj srazmjeri sa razvojem OO, sto znaci da dok su eko.odnosi bili na nizem stupnju razvoja i OP je bilo nerazvijeno, a sa pojavom novih formi robno novcanih odnosa ili promjena postojecih, mijenjalo se i OP. Preobrazaj OP je narocito vidljiv u njegovom posebnom dijelu. Nastajali su novi tipovi ugovora, a stariji koji su prevazidjeni su iscezavali zajedno sa nestankom odnosa koji su ih izazivali.