Odrastanje u savremenoj porodici

U individualnom čovekovom razvoju detinjstvo predstavlja period koji karakteriše stanje nezrelosti, kao i veoma intenzivno biološko, psihološko i socijalno sazrevanje i razvoj. Stanje nezrelosti i tip detinjstva, karakteristični za ljudsku vrstu, su nastajali kroz dugu evoluciju. U različitim epohama vladali su različiti odnosi. U tim periodima deca su imala različita prava i obaveze. Tek je Konvencija o pravima deteta, kao dokument koji je u današnje vreme široko prihvaćen, promenio naše poglede na shvatanje prava i sloboda deteta. Pojam deteta, odnosno detinjstva, menjao se tokom istorije i nije podrazumevao ono što se podrazumeva danas. Ljudska istorija je prolazila kroz periode kada dete nije prepoznavano kao takvo. Epohalno otkriće detinjstva za nas je izveo francuski istoričar Filip Arijes. Od tada misao o detinjstvu nikada više neće biti ista.
2. PORODICA

“Rađamo se u porodici, odrastamo i živimo u porodici, kvalitet života nam zavisi od kvaliteta porodice i porodičnih odnosa. Porodica je prva i najvažnija socijalna grupa u životu svakog pojedinca, porodica je kolevka socijalizacije, prvih emocionalnih odnosa, prve sreće i prvih razočarenja. Porodici se vraćamo kad nam je teško, u porodici tražimo utehu i nalazimo podršku, crpemo snagu za dalje napore i borbu sa preprekama u životu. U porodici je početak i kraj životnog ciklusa jedinke. “ ( Kopulović,1984:102 )

2.1. POJAM PORODICE

Porodicu u koju se svakodnevno vraćamo tražeći osećaj sigurnosti i u kojoj ispinjavamo svoje osnovne potrebe često doživljavamo kao fenomen svakodnevnog života pa se tako i ne postavlja uvek pitanje njenog definisanja. Dešava se da se i priikom pokušaja definisanja porodice izdvaja njena suština i govori o braku, porodičnim funkcijama, socijalizaciji i sl. Nemoguće je dati jednu univerzalnu definiciju primenljivu na različite društvene grupe koje na različitim krajevima sveta i u različitim društvima predstavljaju porodicu.
Porodica predstavlja jednu od najvažnijih društvenih grupa, koja kao predstavnik društva i njene kulture postoji da bi zadovoljila bazične i razvojne potrebe pripadnika te grupe. Porodica je primarna zajednica zato što je prva, najvažnija i najprisnija društvena grupa u kojoj se uspostavljaju trajne, bliske, solidarne i svestrane veze izmedju članova. Pripadanje određenoj porodici i socijalnom kontekstu, koji ona nosi, postiže se rođenjem, usvajanjem ili brakom, dok je izlazak iz nje moguć razvodom ili u slučaju smrti.
Kao društvena zajednica, porodica je od ključnog je značaja za rad i razvoj njenih članova. Način života u porodici, sama unutrašnja organizacija, odnosi među članovima pružaju zaštitu, vaspitanje i pripremanje za život u društvu. Nezamenljiva uloga porodice jeste u prenošenju društvenih, moralnih i drugih vrednosti društva u kome postoji. Iz tog razloga svako je društvo zainteresovano za moralno zdravu, socijalno sigurnu i čvrsto zasnovanu porodicu jer će se samo u takvoj porodici moći ostvariti pretpostavke za pravilan razvoj njenih članova.
U Pedagoškoj enciklopediji pronalazimo šire objašnjenje pojma porodice: “U najopštijem smislu porodica je društvena grupa istorijski promjenjivog oblika u čijim okvirima se odvija proces reprodukcije društvenih individua; proces prirodne reprodukcije koji podrazumeva rađanje, odrastanje i umiranje ljudskih individua, s jedne strane i proces njihove društveno-kulturne reprodukcije, s druge strane, koji se odvija kroz proces socijalizacije, individualizacije i zaštite i psihosocijalne stabilnosti i integriteta odraslih pojedinaca” (Potkonjak; 1989).