Dominat i principat

Uvod

Istorija Rima traje od 753. godine pre n. e., kada je, prema legendi, osnovan Rim, pa do 476. godine n. e. – do ubistva poslednjeg zapadnorimskog cara. Pravna istorija se produžava do smrti Justinijana 565. godine n. e. zbog značaja njegove kodifikacije.

Ovo dugačko razdoblje istorije Rima se deli na četiri perioda:
1. doba kraljeva (od 753. do 509. godine pre n. e.);
2. doba republike (od 509. do 27. godine pre n. e.);
3. doba principata (od 27. godine pre n. e. do 284. godine n. e.);
4. doba dominata (od 284. do 565. godine n. e.)

Od Avgusta (27. godine pre n. e.) do Dioklecijana (284. godine n. e.) traje doba principata u kome su formalno zadržani republikanski organi, ali je uporedo sa njima jačao uticaj princepsovog aparata. U ovom dobu država do početka II veka n. e. dostiže maksimum svog teritorijalnog širenja. Principat je period pune zrelosti rimske civilizacije u kome ona daje svoj najveći doprinos.

Četvrti period je period dominata, on traje od dolaska Dioklecijana na vlast, pa do pada Zapadnog Rimskog Carstva 476. godine n. e., odnosno do smrti Justinijana (565. godine n. e.). U ovom periodu Rimska država postaje otvorena monarhija, apsolutisička i birokratizovana. Period dominata je vreme starosti jedne civilizacije, krize i opadanja, što se ogleda i u pravnom poretku. Rimljani napuštaju mnogobožačku veru i usvajaju hrišćanstvo, koje postaje vladajuća religija.

Doba principata
(od 27. godine pre n. e. do 284. godine n. e.)