Sajber kriminal

UVOD

Živimo u vremenu koje predstavlja ranu fazu informacione revolucije, koja nam je uvela računarska tehnologija. Nastale promjene izazvane informacionom tehnologijom pre svega odnose se na brže, bolje i jeftinije funkcionisanje u današnjem vremenu. Ali uvođenjem računara i računarske tehnologije pored pozitivnih promjena, dovelo je i do negativnih promjena. Razvojem tehnologije i porastom upotrebe računara, mobilnih telefona kao i drugih elektronskih uređaja, pojavljuje se i sve veći broj prevara, krađa indentiteta, pronevjera, pornografije kao i drugih zločina, koja je zahvaljujući internetu, sve prisutnija u svjetu. U savremenom svjetu, gdje je gotovo nemoguće zamisliti život bez računarske tehnologije, nastala je jedna nova posebna grana kriminala poznatija pod nazivom „sajber kriminal“.

ISTORIJSKI RAZVOJ, DEFINICIJA I KARAKTERISTIKE SAJBER KRIMINALA

Sajber kriminal nastao je paralelno sa sve vecim porastom upotrebe računara i računarske tehnologije. Kasnih šezdesetih bilo je reči o kompijuterskim špijunažama, sabotažama i nelegalnim korišćenjem sistema. Sve brzim razvojem računara kao i njihovim upotrebama stvorila se potreba za stvaranje zakona koja bi definisala ovakvu vrstu kriminala. Brz tehnološki napredak stvara nove izazove i probleme kao što su zaštita od neovlašćenog pristupa računarskim podacima kao i sprečavanje napada na udaljene umrežene računare, distribucije virusa, dječije pornografije povrede autorskih prava i dr. Izazovi i problemi se povećavaju sa sve većim razvojem i upotrebom interneta što dovodi do sve veće opasnosti poput internet ili sajber kriminala. Kako su se razvijale računarske tehnologije razvijaju se i sajberkriminalni hakeri koji teže da rane računarski sistem, softver i sl., i da na taj način stvore sebi ili drugom protivpravnu novčanu ili drugu korist.

Definicija sajber kriminala

Sajber kriminal je nastao kao poseban oblik savremenog kriminala. Iako seova vrsta kriminala sve učestalije javlja jos uvjek se ne može precizno definisati, pa samim tim i ne postoji opšteprihvatljiva definicija. U širem smislu možemo reći da je sajber kriminal svaka kriminalna radnja koja se vrši uz pomoć računarskih sistema i mreža upotrebom računara. Sajber kriminal se može definisati i kao zloupotreba računara i računarske tehnologije za pribavljanje sebi ili drugom korist a gdje bi žrtva trpela gubitak. Ovaj vid kriminala se takođe može definisati i kao vršenje krivičnog djela gdje se računar koristi kao oruđe za izvršenje prevara, ucjena ili zloupotreba.
Karakteristike sajber kriminala

Neke od karakteristika sajber kriminala:
 Konstantan porast
 Sveobuhvatan (zrtve mogu biti iz različitih okruženja, raznih političkih, rasnih, vjerskih, nacionalnih grupa, napadi mogu biti na pojedinca kao i na više ljudi iz jedne ili više zemalja)
 Veoma dostupan (svako ko posjeduje određeno znanje kao i pristup računarima i računarskim mrežama)
 trenutan i bez granica (po mjestu i vremenu izvršenja)
 kamuflažan (Mjesto,vreme i način izvršenja)
 promjenljiv i fleksibilan (može se mjenjati način izvršenja)
 uticajan (društveno, ekonomski…)
 retko vidljivi tragovi (mogu se lako izbrisati i prikriti)
 nepoštedljiv (žrtve kao i počinioci mogu biti bilo ko)
Pored navedenih karakteristika, jedna od bitnih karakteristika sajber kriminala jeste njena namjera, koja podrazumjeva da se sebi ili drugome pribavi protivpravna korist, odnosno da se nekome nanese kakva šteta.