Senat

Senat (lat. Senatus) ili veće staraca, razvio se od veća rodovskih starešina. To je stara rimska institucija, koja je za vreme kralja imala veliki ugled i moć, a u vreme rane Republike, mišljenje senata je bilo vrhovna sankcija. Na početku republike bilo je 300 senatora, da bi ih u II veku p. n. e. bilo 600, a u I i 900 članova. Senat je bio sastavljen od aktuelnih i bivših najviših funkcionera — magistrata, koji su raspoređeni po utvrđenom spisku. Taj spisak se nazivao album, po čijem su redosledu članovi dobijali reč na raspravama i pretresima senata. Predsedavajući senata se nazivao princeps, i nalazio se na vrhu spiska u albumu. Nije imao izvršnu vlast, ali je morao da odobri skupštinske odluke da bi bile važeće. Princepsi su bili bivši kvestori i cenzori, predsedavali su i iznosili mišljenja i usmeravali raspravu. Senat je sazivan od strane najviših magistrata: konzula, pretora, tribuna — krajem Republike. Nakon izlaganja sazivača i rasprave, senatori su odlučivali glasanjem, nosili su toge sa purpurnom vrpcom. Odlučivano je o finansijskim pitanjima — godišnjoj količini kovanog novca, izboru ratne politike, primao je strane državnike na pregovore, određivao je provincije za narednu godinu bivšim konzulima na upravu. Senat je formalno bio savetodavna ustanova, ali pošto je bio sačinjen od same aristokratije, postao je najviša ustanova republike. Rešavao je religijska pitanja, i donosio odluku o vrednosti vlasti — diktaturi. Senat je bio najtrajnija institucija u rimskoj istoriji, uspostavljena u prvim danima grada (tradicionalno osnovan 753. godine p.n.e.).