Urologija(praksa)

Nega bolesnika sa oboljenjima bubrega i mokraćnih puteva
Nauka o oboljenjima bubrega i mokraćnih puteva naziva se nefrologija. Za pravilnu negu i lečenje ovih bolesnika neophodno je poznavanje funkcije bubrega. Osnovna morfološko-funkcionalna jedinica bubrega je nefron. Ima ih oko dva miliona.
Nefron se sastoji iz dva dela: bubrežnog telašca ili glomerula i bubrežnog kanalića ili tubulusa. Kroz glomerul se obavlja filtriranje krvne plazme. Kao membrana za filtriranje služi zid kapilara, koji je propustljiv za sve sastojke plazme, osim za belančevine. Taj filtrat naziva se primarna mokraća, i u toku 24 sata stvori se oko 180 / ove mokraće. Primarna mokraća nastavlja svoj put kroz tubuluse i na njihovom završnom delu izlazi u bubrežnu čašicu i karlicu kao definitivna mokraća. Na taj način od 180 litara primarne mokraće stvara se 1-1,5/ defini- tivne mokraće u toku 24 sata. U tubulusu se odvija ceo proces smanjenja zapre- mine od 180 1 na 1,5 / povećanjem koncentrovanosti. Voda, elektroliti i glukoza kroz zid proksimalnog tubulusa vraćaju se u krv, tako da ih primarna mokraća više ne sadrži. Jedna od važnih funkcija bubrega jeste regulisanje krvnog pritiska. Ova regula- cija se postiže zahvaljujući grupi ćelija koje na sniženje pritiska reaguju luče- njem enzima renina. Kod bolesti bubrega nastaje oštećennje funkcije koja dovodi do promene sastava mokraće. Medicinska sestra mora da ima solidno znanje i moć zapažanja da bi primetila promenu boje i količine mokraće, a takođe mora da poznaje simptome bolesti kako bi blagovremeno obavestila lekara o nastaloj promeni. Posmatranjem bolesnika treba da uoči izgled lica, promenu boje kože, njjavu edema, izgled mokraće i njenu količinu.

Ispitivanje urina
Urin je osnovni dijagnostički materijal koji se koristi u nefrologiji. Ispitivanje fizičkih svojstava urina obuhvata količinu, boju, miris, reakciju i specifičnu težinu. Hemijskim pregledom urina dokazuje se prisustvo i količina belančevina, dok se mikroskopskim pregledom sedimenta urina utvrđuje prisustvo eritrocita, leukocita, cilindara i bakterija.

Količina urina
Količina urina izlučenog u toku 24 sata naziva se diureza. Zdravi bubrezi izluče za ovo vreme 1200-1 500 ml urina. Količina urina zavisi od količine unete tečnosti u organizam i od ekstrarenalnog gubljenja tečnosti iz organizma (povraćanje, prolivi, znojenje). Bolesti praćene povećanjem metabolizma utiču na stvaranje veće količine urina (šećerna bolest, hipertireoidizam, poremećaji hipofize), dok su kardiovaskularne bolesti i poremećaj filtracije bubrega praćene smanjenom količinom urina. 3bog toga se kod navedenih bolesti meri diureza, a izmerene vrednosti unose u temperaturnu listu. Urin za merenje diureze prikuplja se u čiste graduisane posude
Najčešće prikupljanje urina za merenje diureze počinje ujutru. Bolesniku sestra daje izjutra u određeno vreme, obeleženu posudu za prikupljanje urina. Tada bo lesnik mokri, ali ne u posudu jer je mokraća u bešici bila prikupljena u toku prethodnih sati. Od fiksiranog vremena pa do sutradan u isto vreme bolesnik mokri u datu posudu u koju se sakuplja mokraća. Poveһana količina mokraće za 24 sata naziva se poliurija, a smanjena oligurija.
Ako se u toku 24 sata mokraća uopšte ne stvara, ta pojava naziva se anurija. Anurija se javlja kod teških opekotina, pogrešno date transfuzije, uremije, trova- nja solima teških metala, kraš-sindroma. Kod srčanih oboljenja javlja se nikturija, pojačano lučenje urina noću u odnosu na dnevno lučenje. Centar za mokrenje nalazi se u trećem i četvrtom segmentu kičmene moždine. Povreda kičme i nervna oboljenja dovode do bezvoljnog mokrenja cije. – inkontinen-