ISTORIJA FILMA

NEOREALIZAM – ITALIJA ČETRDESETIH
Ratni dokumentarni film je postao škola mnogih filmskih stvaraoca u Italiji, Velikoj Britaniji i Americi. Duh otpora protiv fašizma nadahnjivao je sve najbolje filmove pogotovo neposredno pred oslobodjenje. Neorealizam duše je naziv novog pravca koji je potekao od francuskih kritičara od sredine 50-tih godina kao unutrašnji realizam ili neorealizam duše. Sredinom 50-tih Italija se oporavila od posleratnih nedaća, ekonomski standard je rastao i postepeno se prelazilo sa opštih, socijalnih na lične, intimbe, psihološke probleme a neki od njih (posebno Felini) i sopstvenim. To je antropomorfni (čovekoliki) pristup da bi se kod Felinija pretvorilo u egocentrični pristup. Neorealizam je značajan posle II sv. rata za razvoj evropskog filma. Ovo je II faza moderne koja počinje *Gradjaninom Kejnom* a završava se filmom *Do poslednjeg daha*. Ovo je najplodnija faza.
Pun procvat neorealizma oe od 1945.-1950. a u širem smislu i do 1955.
Ovaj pokret cveta u Italiji a uticaji su ostali i do danas u Iranskom filmu. Fikcija i fakcija su se ponekad susretale a ponekad razilazile. Nakon sloma fašizma, radja se neorealizam. U periodu fašizma bili su prikazivani filmovi koji veličaju fašizam i neki od reditelja su se stavili u službu toga iako su bili samo zanatlije a ne i istomišljenici.
Na drugoj strani su filmovi fikcije koji beže od stvarnosti a najveći broj su bili melodrame sa belim telefonima. Ekranizovali su se poznati književnici.
*Ćinema* i *Bjanko en nero* su filmski časopisi. Kritičari kritikuju melodrame veličajući dokumentarni film. 1935. je osnovana filmska škola a 1937. je izgradjen u Rimu filmski grad. Na čelu svega stajao je Musolinijev sin. Italijanski film je imao dva pravca: peplum i dokumentarni film.
Tokom 1942. nastaju prvi filmovi koji su preteča neoealizmu u kojima se naglašava da je najbolja stvarnost onakva kakva jeste. Balzeti, De Sika i Viskonti će raditi filmove koji su nastali iz otpora prema cenzuri.
Čezare Cavatini je jedan od retkih scenarista u istoriji filma koji je bio duhovni pokretač.
Vitorio De Sika od svojih 30 filmova, 22 je snimio po scenariju Četara Cavatinija.
Lukino Viskonti je reditelj koji je prvi nagovestio neorealizam. 1943. je snimio film *Opsesija*. Viskonti je bio Renoarov asistent i pod njegovim uticajem je i odabrao temu za svoj prvi film.

Najčistiji Viskontijev film kao objektivno slikanje društvene situacije kroz grupu aktera koji su zatečeni u ambijentu u kojem žive i sa svim njihovim problemima. Film se zove *Zemlja drhti*, snimljen je 1948.. Radjen je prema romanu Djovanija verge i podseća na čist dokument. Govori o grupi ribara i njihovoj borbi protiv nakupaca i prekupaca koji ih iskorištavaku. U filmu nema ni jednog glumca, sami ribari igraju sebe. Zbog komercijalnog neuspeha ovog filma morao je odustati od snimanja sledećih filmova.
1951. je snimio u neorealističkom stilu pod naslovom *Najlepša*, film o posesivnoj majci koju igra Ana Manjani. Ona igra majku koja svoju devojčicu hoće da je ugura na film pa je šalje na razne konkurse i audicije i upropaštava sobstveno dete.
Viskonti nakon toga menja svoj stil.
Viskonti je bio veliki ljubitelj opere i poznat i kao operni režiser.

Alesandro Blazeti *Četri koraka u oblacima* je snimljen prema scenariju Šezara Cavatinija: mali trgovački putnik u autobusu susreće devojku koja je u drugom stanju i koja ga moli da izigrava njenog supruga kako bi mogla da se pojavi pred licem svog oca. Mladić pristaje i dospeva u teške situacije da bi pobegao i kod kuće ponovo sreo sivu svakodnevicu. To su ta tri četri koraka koje je doživeo trgovac u četiri dana.

Roberto Roselini režira svoj prvi, veliki i značani film pod nazivom *Rim otvoreni grad*. Film govori o 1945. godini u kojoj je konačno slomljen fašizam a junaci filma su članovi tog pokreta. Ovo ostvarenje se javlja kao manifest neorealizma. Po svojoj formi to je skoro dokumentarni film, sav prožet duhom pokreta otpora.

*Paiza* je drugi značajni film Roselinijev, sačinjen od nekoliko epizoda i govori o oslobodjenju Italije kao i o žrtvovanju i junaštvu. Felini je bio asistent ovog filma. Film ima karakter hronike.
*Nemačka nulte godine* je treći film koji je snimljen u Nemačkoj kada Nemačka treba da bude oslobodjena. . U središtu filma je porodica koja se ne može snaći u vreme rata. Dečak koji je vaspitavan u duhu nacizma da stare i nemoćne treba ubijati da ne budu na teret svojoj deci. On ubija svog oca. Shvativši šta je uradio, skače sa vrha ruševine i izvršava samoubistvo.
Roselinijev stil je obeležen od samog početka krajnjom objektivnošću, on nije reditelj koji se unosi u emocije i sudbine svojih likova. Autor reprodukuje samo surovu stvarnost. Ti njegovi filmovi su imali veliki uspeh u Americi.Zbog tog uspeha Ingrid Bergman je želela da igra u nekom njegovom filmu. Susreli su se nakon čega je došlo do profesionalne i privatne vezanosti.
*Putovanje u Italiju* je film koji je izazvao polemiku. Ingrid u tom filmu igra amerikanku koja sa svojim mužem dolazi u Italiju i ako je ona kao poreklom iz Italije, ona ne podnosi tu bedu, siromaštvo i želi da se vrati. U Italiji je film loše primljen. Posle razlaza sa Ingrid odlazi u Indiju, pedesetih godina, gde afirmiše Indiju kao kolevku svih nas.
Po povratku u Italiju snima još dva filma na ratnu temu. Jedan nosi naslov *general od Rovere* u kom De Sika igra glavnu ulogu. Film govori o lažnom generalu, sitnom lopovu koji se predstavljao kao general i kada je bio zarobljen nastavio je da glumi generala da bi iskupio svoje grehe i bio streljan. To je tema sa moralnom porukom.
*Bila je noć u Rimu* je film sa takodjer ratnom temom. Kasnije od početka 60-tih, Roselini se okreće televiziji kao medijumu kroz koji će izraziti svoje ideje koje se odnose na moral.