Propadanje materijala usled korozije

Rezime rada:

U ovom radu su izloženi aspekti propadanja materijala usled delovanja korozivnih procesa. U prvom delu je izloženo u kojoj meri korozija nanosi ekonomsku štetu privredi, kao i koliko veliki ekološki problem stvara. Takođe su i izloženi faktori koji utiču na pojavu korozije i njen razvoj.
Drugi deo rada se odnosi na koroziju metalnih materijala. Metalni materijali podležu elektrohemijskoj ili hemijskoj koroziji. Izloženi su načini i uzroci nastanka, vrste i brzina razvoja korozije u različitim sredinama, uslovima i na različitim materijalima.
U trećem delu je nešto više rečeno o nastanku, vrstama i načinima delovanja korozije na nemetale. Takođe su izložene i različite metode za ispitivanje korozione otpornosti različitih materijala.
Poslednji deo rada se bavi zaštitom metala od korozije, pasivnošću metala i kontrolom korozionih procesa.

Ključne reči: Korozija, Vrste korozije, Elektrohemijska korozija, Hemijska korozija,
Metode ispitivanja korozione otpornosti materijala, Zaštita od korozije

Summary of work: This paper presents the aspects of material decay due to the action of corrosive processes. In the first part it is presented to what extent corrosion causes damage to the economy, as well as how major is the environmental problem it creates. Also it presents the factors that influence the occurrence of corrosion and its development.
The second part refers to the corrosion of metallic materials. Metallic materials are subject to electrochemical or chemical corrosion. It presents the manner and cause, the type and speed of development of corrosion in different environments, conditions, and in various materials.
In the third part there is a little more about the origin, types and modes of action of non- metals corrosion. Also there are presented various methods for testing the corrosion resistance of different materials.
The last part of the paper is dedicated to the protection of metals against corrosion, the passivity of metals and the control of corrosion processes.

Keywords: Corrosion, Types of corrosion, Electrochemical corrosion, Chemical corrosion, Methods of testing corrosion resistance of materials, Protection from corrosion

1. UVOD

Ni jedan materijal nije potpuno inertan. Koroziju definišemo kao razaranje materijala koje nastaje pod hemijskim ili fizičko hemijskim uticajem spoljašnje sredine. To je obrnut proces od procesa dobijanja metala. Osnovna karakteristika korozije je da se javlja na površini metala odakle se brže ili sporije širi u dubinu metala pri čemu dolazi do promene sastava metala i njihovih svojstva. U procesu korozije metal se potpuno ili nepotpuno rastvara, ili se pak na metalu obrazuje talog. Izraz korozija potiče od latinske reči corrodere (izglodati, izgristi). Negativna strana ovih procesa je to što može dovesti do katastrofalnih posledica – ljudskih žrtava, materijalne štete i zagađenja okoline. Degradaciju svojstava materijala prouzrokuju uticaji iz okoline. Zaštita materijala nameće se kao skupo, ali neizbežno rešenje.

1.1. Ekonomske štete od korozije

Ekonomske štete od delovanja korozije su veoma velike. Procenjuje se da je godišnji gubitak materijala oko 25 miliona tona. U istraživanju sprovedenom u SAD-u od 1999. do 2001. godine utvrđeno je da godišnji troškovi zbog delovanja korozije iznose oko 275 milijardi dolara, što je oko 3,1% bruto nacionalnog dohotka u SAD. U ove troškove su uračunati gubici nastali delovanjem korozije kao i troškovi zaštite od korozije.

Slika 1.1 Troškovi od korozije

Direktni troškovi izazvani korozijom su zamena opreme oštećene korozijom (tu spada gubitak materijala i energije) i održavanje-zaštita materijala (trošak zaštitnog materijala i ljudskog rada).
Pored direktnih javljaju se i indirektni troškovi izazvani korozijom. Oni nastaju zbog: zaustavljanja proizvodnje-pogona (izgubljena dobit), gubitka proizvoda (curenje iz tankova i cevovoda), smanjenja stepena iskorišćenja – efikasnosti, zagađenja- kontaminacije proizvoda i okoline.