Poljoprivredna revolucija

1. UVOD
Poljoprivreda se može definisati kao pripitomljavanje biljaka i životinja korsnih čovjeku. Ovo pripitomljavanje je počelo s pojavom čovjeka na zemlji. Omnivor (svaštojed), čovjek osjeća potrebu kako biljnog tako i životinjskog porijekla. Prije je počelo pripitomljavanje bilja. Čovijek je prilično rano naučio da izdvaja one biljke od kojih je navikao da sabira plodove, i da ih gaji blizu svog prebivališta. Pšenica se gajila u Egiptu još od 7.500 godine prije naše ere, u Kini i Mesopotaniji u četvrtom milenijumu, a u Evropi od 2.700 godine p.n.e.
2. POLJOPRIVREDA
Osnovni predmet poljoprivrede je obezbjediti ljudskim grupama u njihovom razvoju njihovu svakodnevnu ishranu i, dvostpeno, osigurati im i odjeću. Po tome je istorija poljoprivrede stalna borba protiv gladi u toku koje je izvršeno odabiranje najkorisnijih biljaka.”Naša grupa kulturnih biljaka predstavlja osiromašenje u odnosu na mogućnosti koje je iskoristavao čovjek u ma kom momentu svoje istorije.” 1 Izvjesne biljke su tokom dugog iskustva ubrojane u osnovne prehranbene artikle, dok su druge postale samo pomoćne ili krajnje pribježište na koje se obraća tek prilikom nestašice hrane.

Seobe ljudskih grupa, istjeranih iz njihovih prvobitnih prebivališta bilo promjenama u klimi, bilo prirodnim katastofama, bilo prenaseljenošću, dovele su u dodir grupe koje su bile, ranije, nezavisno riješile problem ishrane. To je prouzrokovalo povećanje i proširenje poljoprivrednog nasljeđa, odbacivanje siromašnih u korist bogatijih biljaka. Možemo po nekim pokazateljima nagađati da su kroz dugu preistoriju i protoistoriju Egipta, postojale izvjesne prinove, i to neke iz Sudana, a neke iz Azije; prinove koje su mijenjale izgled poljoprivrede možda isto onako duboko kako su ga izmjenile u Starom Svijetu nove biljke donesene iz Amerike od XVI vijeka naše ere.
Jasno je da je istorija igrala prvostepenu ulogu u uspostavljanju poljoprivrednih civilizacija, ali se, kako pojedinačni, tako i kolektivni napori čovjeka odvijaju u okviru geografske sredine. Uzgajane biljke su u prapočetku bile vezane za jednu određenu klimatsku i biološku sredinu. Kasnije, čovjek je mogao biljku prenijeti u neke druge krajeve sa sličnim ili čak povoljnijim uslovima za datu biljku.
2.1. Ognjišta tradicionalne poljoprivrede
Evropa nam danas izgleda kao ognjište civilizacije pšenice. Ustvari pšenica je porijeklom iz Sredozemlja i tek je osvajanjem evropskih nanosnih zemljišta ona postala osnovna žitarica bijelaca. U toku svog širenja pšenica se probila i u unutrašnjost različitih civilizacija gdje je potisnula biljke sa manjim prinosom i hranljivošću kao što su proso, raž, zob (ovas), koji su zadržali svoju nadmoćnost samo u oblastima u kojima pšenica ne uspjeva.