Svemirsko hladjenje

Svemirsko hladjenje

Međunarodna svemirska stanica (eng. INTERNATIONAL SPACE STATION), međunarodno je razvojna istraživačka stanica koja se trenutno sastavlja u Zemljinoj nižoj orbiti. Radovi na sastavljanju u svemiru započeli su 1998. s planiranim završetkom do 2012. Stanica će u operativnoj upotrebi ostati najmanje do 2020. s mogućnošću produžetka do 2028. Poput mnogih drugih veštačkih satelita, ISS je moguće videti golim oko sa Zemlje. Služi kao istraživačka laboratorija s mikrogravitacionim uslovima u kojima posada izvodi eskperimente iz oblasti biologije, ljudske biologije, fizike, astronomije i meteorologije. Stanica pruža jedinstveno okruženje za testiranje sistema svemirskih brodova koji će se koristiti za ljudske misije na Mesec i Mars. Stanicom upravljaju Ekspedicijske posade te je trajno naseljena od 2. novembra 2000. što predstavlja neprekidnu ljudski prisutnost u svemiru više od 10 godina.
Stanica je “sinteza” više svemirskih projekata koji uključuju američki Freedom, sovjetski/ruski Mir-2,europski Columbus i japanski Kibō.

Budžetna ograničenja dovela su do spajanja ovih projekata u jedan multi-nacionalni program. Projekat Međunarodne svemirske stanice započet je 1994. sa Shuttle-Mir programom, te je prvi modul (Zarja) nove stanice lansirala Rusija 1998. godine. Od tada, moduli pod pritiskom, spoljnje konstrukcije i druge komponente lansirane su američkim Space Shuttleovima te ruskim raketama Proton i Sojuz. Od juna 2011., stanica se sastoji od 15 modula pod pritiskom i opsežne strukture spoljašnjih nosača (ITS). Električnu energiju omogućuje 16 solarnih ploča na spoljašnjim nosačima uz dodatak četiri manje ploče na ruskim modulima. Stanica se održava u orbiti na visini od 278 km do 460 km, pritom se krećući prosečnom brzinom od 27,724 km/h.
Sl. Moduli od kojih se sastojo ISS
Cena stanice je procenjena na 100 milijardi eura tokom razdoblja od 30 godina iako druge procene variraju od 35 do 160 milijardi dolara.
Međunarodna svemirska stanica električnu energiju dobija putem fotonaponskih ćelija. Ruski segment stanice, poput Space Shuttlea i većine drugih letelica, koristi 28 voltnu istosmernu struju koju stvaraju četiri solarne ploče postavljene direktno na module Zarja i Zvezda. Ostatak stanice koristi 130-180 V struju koju stvaraju američke PV ploče raspoređene kao četiri parna “krila”. Pritom, svako krilo proizvodi gotovo 32,8 kW.
Struja se stabilizuje i distribuira pri 160 V te se konvertuje na 124 V. Viša voltaža prilikom distribucije omogućuje upotre manjih i lakših provodnika. Dva segmenta stanice diele struju putem pretvarača budući da je otkazivanje ruskog Science Power Platforma učinilo ruski segment zavisnim o američkim solarnim panelima.