Arterijska hipertenzija i ACE inhibitori

1. Uvod

Arterijska hipertenzija bolest povišenog krvnog pritiska predstavlja sindrom koji je po mnogo čemu od posebnog interesa za modernu medicinu. Često je zovemo i bolest „civilizacije“ jer zamjenjuje istorijske bolesti, prije svega zarazne, tuberkulozu, koleru i kugu koje su u predhodnim stoljećima desetkovali čovječanstvo (1). U prvom redu je od značaja ćinjenica da hipertenzija počinje praviti smetnje bolesniku tek onda kada su njene posljedice tj. komplikacije već prisutne, a uspjeh liječenja skroman. Prema tome arterijska hipertenzija je asimptomatska i otkriva se najčešće slučajnim pregledom porodičnog ljekara (2). Arterijska hipertenzija se smatra vodećim faktorom rizika u nastanku koronarne bolesti srca infarkta miokarda i angine pektoris te moždanog udara i hronične bubrežne bolesti. Prema Svjetskoj zdravstvenoj organizaciji i Internacionalnom udruženju za hipertenziju kao povišen se definiše krvni pritisak kada je nivo sistolnog krvnog pritiska od 140 mmHg i više, i nivo dijastolnog pritiska od 90 mmHg i više u ponovljenim mjerenjima (3).
1.1. Epidemiologija

Prema podacima Svjetske zdravstvene organizacije kardiovaskularne bolesti vodeći su uzrok smrti, u svijetu od njih godišnje umire 16,6 miliona ljudi od toga 5 miliona u Evropi. Prema rezultatima Kaerneyai i suradnika (2000) godini više od ¼ odrasle populacije, tj. oko milijardu ljudi imalo je arterijsku hipertenziju. Broj oboljelih je obično u ranijim godinama jednak između žena i muškaraca. Međutim kod žena se sa starošću prevalenca povečava.
Procjenjuje se da će taj broj porasti za 60%, odnosno do 2025. godine od arterijske hipertenzije će bolovati 1,56 milijarda ljudi, od toga 413 miliona iz razvijenih zemalja i 1.15 milijarda iz zemalja u razvoju (4). Povišeni krvni pritisak odgovoran je za 54% cerebrovaskularnih incidenata i 47% ishemijske bolesti srca, a najveći dio komplikacija zbog povišenog krvnog pritiska nastaje u radno sposobne populacije od 45 do 69 godine. (5)
1.2. Klasifikacija

Iako su sve klasifikacije hipertenzije proizvoljne, uobičajeno se arterijska hipertenzija klasifikuje na dva načina.

A. Prema etiologiji,
B. Prema krvnom pritisku. (6)

Klasifikacija prema etiologiji podrazumjeva
1. Primarna (osnovna) hipertenzija i
2. Sekundarna hipertenzija.
Primarna (osnovna ili idiopatska) hipertenzija opisuje se kao hipertenzija nepoznatog porijekla (92-95%). Nivo krvnog pritiska u ovoj grupi uslovljen je starošću, polom, rasom, okruženjem, životnim stilom i genetskim faktorima (6).
Termin sekundarna hipertenzija upotrebljava se kada je osnovni uzrok očigledan. Sekundarna hipertenzija prisutna je kod 5% hipertenzivnih pacijenata. Sekundarna hipertenzija može biti posljedica: bubrežnih oboljenja (renovaskularna hipertenzija, gotovo sva unilateralna i bilateralna parenhimska bubrežna oboljenja i policistični bubreg), poliarteritisa nodoza, sistemske skleroze, endokrinih oboljenja (Kušingov sindrom, Konov sindrom, dijabetes), tumora (feohromocitom, akromegalija, hiperparatireodizam), oboljenja izazvanih uzimanjem lijekova npr.oralna kontraceptivna sredstva (6).

Klasifikacija prikazana u tabeli 1. predstavlja praktičan vodič za pristup tretmanu arterijske hipertenzije uz slijedeće opaske:
1. Kada vrijednosti sistolnog i dijastolnog pritiska ulaze u različite kategorije treba koristiti višu kategoriju za kvantifikaciju kardiovaskularnog rizika, donošenje odluke o uvođenju lijekova i procjenu uspješnosti liječenja.
2. Izolovana sistolna hipertenzija treba biti stepenovana (stepen 1, 2 ili 3) na temelju istog sistolnog pritiska koji vrijedi za sistolno-dijastolnu hipertenziju. Udruženost s niskim dijastolnim pritiskom (npr. 60-70 mmHg) treba smatrati dodatnim rizikom.
3. Granicu hipertenzije (i potrebu za liječenjem) treba smatrati fleksibilnim temeljem procjene ukupnog kardiovaskularnog rizika. Na primjer, vrijednost arterijskoga pritiska može biti neprihvatljivo visoka i zahtijevati liječenje u visoko rizičnoga bolesnika, dok se ista vrijednost može smatrati prihvatljivom u nisko rizičnog bolesnika (6).