Disanje bakterija

UVOD
Bakterije predstavljaju najbrojniju skupinu organizama. Većina jednostaničnih bakterija nužna je za održavanje života ostalih makroorganizama na zemlji. Bakterije se nalaze na tlu i u vodi. Značaj bakterija je višestruk jer obuhvata skoro sve sfere života na planeti. Veličina bakterija je različita i nije stalna. Bakterije nisu vidljive, u većini slučajeva, golim okom.

Postoji više oblika bakterija. Prema obliku stanice imamo kuglaste bakterije, stapicaste, spiralne i bakterije L-oblika. Takođe bakterije možemo razvrstati po Gramu. Tu spadaju gram pozitivne i gram negativne bakterije. Bakterije se mogu razmnožavati na više načina. Prosta dioba je tip razmnožavanja pri kome se jedna ćelija dijeli na dvije nove ćelije-bakterije.

Ćelijsko disanje bakterija je proces razlaganja organskih materija do krajnjih proizvoda ugljen-dioksida, vode i oslobođene energije. Razlikujemo dva tipa ćelijskog disanja. To su anaerobna i aerobna respiracija. Anaerob je organizam kome nije neophodan kiseonik za rast. Pojedinim aerobima je neophodan kiseonik jer oni ne mogu anaerobno da vrše fermentaciju odnosno disanje.

 
1. POJAM BAKTERIJA

Prve veće bakterije promatrao je Antoni van Leeuwenhoek 1683. godine koristeći prvi mikroskop iz vlastite izrade. Dugo nakon njegovog otkrića se istraživala samo morfologija tih mikroorganizama, ali ne i njihovo djelovanje u živoj prirodi. Naziv bakterija znatno kasnije (1828. godine) izvodi Christian Gottfried Ehrenberg, od grčke riječi bakterion što znači „štapić, palica“. Osnivači naučne i eksperimentalne bakteriologije su Louis Pasteur (1822–1895) i Robert Koch (1843–1910). Oni su u laboratorijskom radu počeli upotrebljavati neke postupke, poput bojenja i uzgajanja bakterija. Radili su na utvrđivanju etiologije mnogih zaraznih bolesti i opisali ulogu bakterija kao uzročnika i prenosnika bolesti ili patogena. Francuski mikrobiolog i imunolog Emile Roux je znatno pridonio saznanjima o bakterijskim otrovima. Na osnovu novih pronalazaka i saznanja, kojima su osnova bila prijašnja otrkića, može se tvrditi da su XIX i XX vijek „zlatno doba“ bakteriologije. Za taj se napredak mora naglasiti značenje dostupnosti i upotrebe novih tehničkih pomagala i metoda bojenja bakterija. U novije vrijeme istražuju se vrlo sitne bakterijske strukture, njihove biohemijske aktivnosti i genetika.

Bakterije su najbrojnija skupina organizama. Većina ovih jednostaničnih bakterija nužne su za održavanje života ostalih makroorganizama na zemlji. Te su bakterije bile bitne u biološkoj evoluciji, a i danas su osnova svakog hranidbenog lanca u prirodi. Prisutni su u tlu i vodi. Ostale bakterije su pripadnici fiziološke flore ljudi i životinja (nalaze se na koži, u usnoj i nosnoj sluznici, crijevima, donjem dijelu ženskog polnog sistema), obavljaju poželjne hemijske procese, te se primjenjuju u raznim privrednim djelatnostima. Od 1500 opisanih vrsta bakterija, samo su stotinjak vrsta ljudski patogeni.

Morfološka i uzgojna svojstva bakterija, njihov rast, metabolizam i genetiku proučava dio mikrobiologije koji se zove bakteriologija. Medicinska bakteriologija proučava rikecije, klamidije i patogene bakterije koje oštećuju organizam proizvodima svog metabolizma (toksini).