Evropska konvencija o ljudskim pravima

Evropska konvencija o ljudskim pravima

Evropski sud za ljudska prava u Strazburu ima konačni sudski zadatak da, rješavajući po tužbama protiv država, odlučuje o tome da li one poštuju Konvenciju.
Sud u Strazburu tumači takvu klauzulu nametanjem niza testova u vezi sa bilo kojim ograničavanjem te slobode:
(1) ograničenje mora biti “propisano zakonom”;
(2) ograničenje mora biti namijenjeno za jednu od navedenih svrha (npr. zaštita prava drugih);
(3) ograničenje se mora smatrati “neophodnim u demokratskom društvu”; i
(4) ograničenje te slobode ne smije biti neproporcionalno koristi koja se dobiva ograničenjem (test proporcionalnosti).
Pitanje “proporcionalnosti” je ključno za mnoge odluke Suda u Strazburu. U slučaju tužbe zbog mučenja ne postoji test proporcionalnosti: lice treba da dokaže da je ponašanje kojem su on/ona bili izloženi dovoljno ozbiljno da predstavlja “mučenje ili nečovječno ili ponižavajuće postupanje ili kažnjavanje”.
Osnivanje Vijeća Evrope 1949.
Evropska konvencija o ljudskim pravima
Evropska konvencija o ljudskim pravima potpisana je 4.novembra 1950. godine u Rimu. Napredak u oblasti Konvencije i putem tumačenja njenog teksta koja daju Evropski sud za ljudska prava.
Sa gledišta procesnog prava, najznačajnija novina uvodi se Protokolom br. 11 (1994), kojim je Evropski sud za ljudska prava (ESLJP) uspostavljen kao stalni sud, a ukinuta dotadašnja Komisija za ljudska prava. Evropska komisija i Evropski Sud za ljudska prava spojeni su u jedan organ – Evropski Sud za ljudska prava.)
Evropska konvencija o ljudskim pravima zajedno sa Evropskim sudom za ljudska prava, čini dio najefikasnijeg međunarodnog mehanizma za zaštitu ljudskih prava na svijetu.
Evropsku konvenciju o ljudskim pravima i osnovnim slobodama je ratifikovalo 47 država širom Evrope, koje su se time obavezale da će svim licima pod njihovom jurisdikcijom obezbijediti uživanje prava iz Konvencije.
Evropski sud za ljudska prava svake godine primi preko 30.000 novih predstavki, a trenutno ima oko 150.000 zaostalih neriješenih predmeta.
SUD UGLAVNOM DONOSI PRESUDE U PREDMETIMA KOJI PROISTIČU IZ POJEDINAČNIH PREDSTAVKI, ALI I U PREDMETIMA IZMEĐU RAZLIČITIH DRŽAVA, I TAKOĐE IMA NADLEŽNOST DA DAJE SAVJETODAVNA MIŠLjENjA.
Kroz sudsku praksu, Sud je razvio pravne standarde i načela koje države ugovornice iz cijele Evrope treba da primjenjuju.
Evropska konvencija o ljudskim pravima međutim nije statičan dokument, već živi instrument koji se mora tumačiti u svjetlu uslova koji u datom trenutku postoje.
Dodatni protokoli nisu automatski obvezujući za države članice Vijeća Evrope, već ih one najprije moraju potpisati i ratifikovati, kako bi nakon toga mogli stupiti na snagu.
To znači da ako prava i odredbe ne proizlaze neposredno iz Konvencije već iz nekog od dodatnih protokola, za svaku državu zasebno treba provjeriti je li predmetni Dodatni protokol stvarno obvezujući za tu državu.
Dva člana Konvencije na koja se najčešće poziva su član 5, pravo na slobodu i bezbjednost i član 6, pravo na pravično suđenje.
Konvencija je dio unutrašnjeg pravnog sistema i obavezujuća je za domaće sudove i sve državne organe.Svi pojedinci u domaćim postupcima mogu se direktno pozivati na tekst Konvencije i na sudsku praksu koji se moraju primjenjivati pred domaćim sudovima. DRŽAVNI ORGANI, UKLjUČUJUĆI I SUDOVE, MORAJU DA DAJU PRIORITET KONVENCIJI U ODNOSU NA SVE DOMAĆE ZAKONE KOJI SU U KONFLIKTU SA KONVENCIJOM i SUDSKOM PRAKSOM KOJA JE UZ NjU VEZANA.
Konvencija funkcioniše po sistemu anglosaksonskog prava.One su obavezujući precedenti koji imaju u pravu status obavezujućih pravnih normi.Stoga, od kada je Konvencija ratifikovana, državni nadležni organi svih država potpisnica, uključujući i one koje imaju sistem kontinentalnog prava, moraju da poštuju presude suda kao obavezujući zakon.
Konvencija u formi međunarodnog sporazuma.
Sve države koje ratifikuju Konvenciju time postaju automatski obavezne prihvatiti nadležnost Suda da ispituje pojedinačne predstavke.
KONVENCIJA JE PROMOCIJA PRAVA (M. Radović)
Prihvatanje Konvencije izraz je slobodne volje država.
Ljudska prava i slobode koje sadrži evropska Konvencija su tzv.standard minimum ispod kojeg ne mogu ići države članice Savjeta Evrope.
Čovjek – pojedinac jedini korisnik ljudskih prava.