Holecistokinin u regulaciji ishrane

Holecistokinin u regulaciji ishrane

Prva funkcija digestivnog sistema je da telu omogući trajno snadbevanje vodom, elektrolitima i hranljivim sastojcima, a da bi se to postiglo hrana se duž digestivnog sistema mora pokretati brzinom koja će omogućiti normalno odvijanje procesa razgradnje i apsorbcije hrane. Zato se o probavnom sistemu može govoriti kroz tri različite faze: kretanje hrane kroz digestivni sistem, lučenje digestivnih sokova i upijanje svarene hrane, vode i različitih elektrolita. Ovde će biti spomenute samo neke komponente druge faze, odnosno faze lučenje digestivnih sokova.
Slika1. Pokazuje ceo digestivni sistem i glavne anatomske razlike pojedinih njegovih delova. Svaki deo je prilagođen specifičnim funkcijama kao što su:

1. Jednostavan prelaz hrane od mesta do mesta, kao u jednjaku
2. Skladištenje hrane u korpusu želuca ili fekalnih materija u silaznom debelom crevu
3. Razgradnja hrane u želucu, apsorpcija konačnih produkata probave u tankom crevu i tečnosti u proksimalnoj polovini debelog creva.

Sekretorne funkcije digestivnog sistema
U celom sistemu za varenje nalazimo sekretorne žlezde koje obavljaju dve glavne funkcije. Prvo, u skoro celom području od usta do distalnog kraja ileuma luče enzime za varenje. Drugo, mukozne žlezde, koje se nalaze od usta pa sve do anusa, stvaraju sluz koja služi da podmazivanje i zaštitu svih delova sistema za varenje.
Većina sekreta za varenje stvara se samo kao reakcija na prisustvo hrane u sistemu za varenje, a količna koja se luči u svakom segmentu tačno je onoliko koliko je potrebno sa pravilno varenje. Šta više, u nekim delovima digestivnog sistema čak i vrste enzima i drugih sastojaka tih sekreta variraju u skladu sa vrstama hrane koja se tamo nađe.

Nekoliko vrsti žlezda snadbeva digestivni sistem različitim vrstama izlučevina. Prvo, u većem delu sistema za varenje, na površini sluzokože nalaze se milijarde jednoćelijskih mukoznih, peharastih žlezda. One rade potpuno zasebno, bez koordinacije sa drugim peharastim žlezdama, jednostavno tako da izbacuju sluz u lumen digestivnog sistema. Drugo, veći deo površine sistema za varenje pokriven je jamicama koje su nastale uvrtanjem epitela u podsluznicu. Te jamice se nazivaju Leberkuhnove jame. Treće, u želucu i gornjem delu duodenuma nalazi se veliki broj dubokih, tubularnih žlezda. Četvrto, sa digestivnim sistemom je povezano i nekoliko složenih žlezda – pljuvačne žlezde, gušterača i jetra. To su žlezde smeštene sasvim izvan zida digestivnog sistema i po tome se razlikuju od svih ostalih digestivnih žlezda. Glavne sekretorne žlezde koje nazivamo acinusima, obložene seu sekretornim žlezdanim ćelijama. Te ćelije luče svoje produkte u sistem kanalića koji se, opet, kroz jedno ili više ušća prazni u creva.

Mehaničko prisustvo hrane u odrađenom delu digestivnoog sistema uzrokuje da žlezde iz tog područja, a često i one iz susednih područija, luče umerene ili velike količine probavnih sokova. Delom daj učinak nastaje zbog direktnog nadražaja površinskih žlezdanih ćelija u dodiru sa hranom. Peharaste ćelije koje se nalaze na površini epitela podražuju se upravo tim putem. Međutim, najveći deo lokalnog nadražaja intestinalnih žlezda proističe od jednog od sledeća tri mehanizma stimulacije:

1) Nadražaj dodirom ili hemijski nadražaji sluzokože mogu izazvati reflekse koji se prenose unutrašnjim nervnim pleksusom u crevnom zidu i koji nadražuju mukozne površinske ćelije ili dublje sluzne žlezde
2) Rastezanje creva takođe može izazvati nervne reflekse koji stimulišu sekreciju
3) Dodirni i hemijski nadražaji ili rastezanje creva mogu povećati intezitet crevnih pokreta pa tako pojačani motilitet pojačava sekreciju.

Nadraživanje parasimpatičkih nerava za digestivni sistem neizbežno pojačava lučenje žlezda. To se posebno odnosi na žlezde u gornjem delu trakta, one koje inerviše vagus i ostali parasimatički nervi – pljuvačne, žlezde jednjaka i želuca, na gušteraču i Brunerove žlezde u duodenumu, ali i na distalni deo debelog creva. Lučenje u ostalim delovima tankog creva i u prve dve trećine debelog creva javlja se gotovo isključivo kao reakcija na lokalne nadražaje.