Isparavanje

UVOD

Isparavanje je fizički proces prelaza materije iz tečnog stanja u gasovito stanje (paru) koje se odvija sa povećanjem temperature. Proces isparavanja je suprotan procesu kondenzacije (prelaz iz gasovitog u tečno stanje).
Proces isparavanja zavisi od intenziteta toplotnog kretanja molekula: što je kretanje molekula brže, to je isparavanje takođe brže. Osim toga, na proces isparavanja utiče brzina difuzije. Primer za ovo je isparavanje u vetrovitim uslovima koje je onda brže. Isparavanje zavisi i od vrste materije, tako da alkohol isparava brže nego voda. Isparavanje je proporcionalno otvorenoj površini tečnosti koja isparava.
Proces isparavanja se na molekularnom nivou odvija na sledeći način: molekuli dostižu dovoljnu kinetičku energiju (brzinu) da se odvoje od privlačne sile susednih molekula i odvajaju se od površine tečnosti. Time tečnost gubi deo svoje unutrašnje energije. Tako, na primer, ljudi duvaju iznad vrućeg čaja da bi ubrzali isparavanje i snizili njegovu temperaturu.
Merenje isparavanja vrši se pomoću dva specijalna instrumenta — evaporimetra i evaporigrafa. Isparavanje se izražava u milimetrima u toku jedne godine — mm/god.

KRUŽENJE VODE U PRIRODI

Vodni ciklus je poznat još kao hidrološki ciklus, ciklus kruženja vode u prirodi predstavlja postojanje i kretanje vode na Zemlji, u Zemlji, i iznad Zemlje. Voda na planeti je u stalnom kretanju i uvek u drugim vidovima, od tečnog stanja do vodene pare i leda i nazad. Ciklus kruženja vode u prirodi postoji milijardama godina i sav život na Zemlji zavisi upravo od njega, bez kruženja vode, naša planeta bi predstavljala prilično nepodesno mjesto za život. Voda čini samo 0,2 % Zemljine mase, ali je njeno kruženje u prirodi jedan od najvažnijih sistema na svetu. “Kruženje vode” (među naučnicima poznatiji kao hidrološki ciklus) označava kontinuirani proces razmjene vode u hidrosferi, između atmosfere, površinske i podzemne vode, tla i biljnog sveta. 22 % solarnog zračenja koje dopire do Zemlje greje vodene površine okeana, mora, jezera i reka pretvarajući tečnu vodu u vodenu paru. Oslobađanje vodene pare u atmosferu vrše i biljke tokom transpiracije. Oslobođena vodena para se diže vazdušnim strujama u više i hladnije dijelove atmosfere, kondenzuje i obrazuje oblake. Ovako formirane količine voda se vraćaju ponovo na kopno u vidu padavina. Ovakav kružni ciklus vode se ponovno nastavlja. Jedan dio vode na Zemlji blokiran je već relativno dug vremenski period u ledenim kapama i glečerima. Led glečera pokriva 10-11 % kopna. Kada bi se danas otopili svi glečeri, nivo mora bi porastao za 70 metara, a u toku poslednjeg ledenog doba, nivo mora bio je oko 122 metara niži nego danas, dok su glečeri prekrivali skoro jednu trećinu kopna. Jedan dio hidrološkog ciklusa koji svakodnevno možemo vidjeti predstavlja i slatka voda koja postoji na Zemlji, u vidu bara, jezera, akumulacija (vještačkih jezera), močvara i rijeka.Iako neke definicije evapotranspiracije uključuju isparavanje iz površinskih vodnih tijela, kao što su jezera, pa čak i okeani, evapotranspiracija se može definisati i kao gubitak vode sa površine kopna u atmosferu, kao i transpiraciju podzemnih voda biljkama putem njihovih listova.