Medjunarodno poslovno pravo

UVODNI DEO
I)    POJAM I PREDMET MEĐUNARODNOG POSLOVNOG PRAVA

Međunarodno poslovno pravo je skup pravnih pravila kojima se regulišu međunarodni ekonomski odnosi. To je disciplina koja se povezuje sa privrednim pravom, međunarodnim javnim pravom, međunarodnim privatnim pravom, i drugim granama prava. Za predmet proučavanja obuhvata međunarodne pravne odnose, promet roba i usluga i s tim u vezi se zaključuju međunarodni ugovori. Međunarodna plaćanja, sudstvo, privredne arbitraže su opšteg karaktera i predmet izučavanja jedne države koje se javljaju u međunarodnim poslovnim odnosima.
To je mlada pravna disciplina koja afirmaciju dobija u zadnje vreme. Određeni autori smatraju da treba da ima status posebne pravne discipline, a postoje i oni koji smatraju da se ne može raditi o posebnoj grani prava. Razvojem međunarodnih ekonomskih odnosa međunarodnog poslovnog opštenja između poslovnih (privrednih) subjekata iz različitih država i uvećanog prometa robe i usluga na međunarodnim relacijama nužno je egzistiranje posebne pravne discipline, kao što je Međunarodno poslovno (privredno) pravo.
Predmet izučavanja Međunarodnog poslovnog prava su:

•     međunarodni privredni odnosi, kako u sferi prometa roba tako i usluga i svi međunarodni privredni ugovori koji se u vezi sa tim prometom zaključuju između privrednih subjekata iz različitih država;
•     međunarodna plaćanja, međunarodno sudstvo i međunarodne privredne arbitraže;
•     međunarodne privredne i ekonomske organizacije opšteg i regionalnog karaktera;
•     privredne organizacije jedne države koje se kao subjekti javljaju u međunarodnim poslovnim odnosima.

Predmet izučavanja Međunarodnog poslovnog prava bilo bi kogentno imperativno pravo države, koja je posebno značajno kao ograničavajući faktor međunarodnih poslovnih opštenja. U imperativno pravo spadaju svi oni instituti koji se odnose na spoljnotrgovinsko, devizno i carinsko poslovanje i režim ili uslovi izvoza i uvoza, uslovi za obavljanje spoljnotrgovinskog prometa, privremeni uvoz i izvoz, obavljanje poslovnih delatnosti u inostranstvu, strana ulaganja u međunarodnom poslovnom pravu, carinska ograničenja, devizna ograničenja i dr.
Međunarodno poslovno pravo izučava i norme i pravila dispozitivnog karaktera. To su pravila koja privredni subjekti svojom voljom ugovaraju i odnose se na regulisanje njihovih ugovornih odnosa. Postoji autonomija volja ugovornih partnera, ali je ona u delu međunarodnog poslovnog prava dobrim delom i ograničena. Ograničenja slobode ugovaranja i autonomija volje poslovnih subjekata u dve ili više različitih država, vrlo je često predviđena i diktirana od strane ekonomski jačih subjekata u međunarodnom poslovanju.
Subjekti Međunarodnog poslovnog (privrednog) prava – kao subjekti Međunarodnog poslovnog (privrednog) prava, pojavljuju se međunarodna zajednica, država, kao i društva koja obavljaju određene privredne delatnosti. Međunarodna zajednica nije subjekt prava, pa samim tim i nije subjekt međunarodnog poslovnog (privrednog) prava. Međutim, vrlo često, međunarodna zajednica indirektno postaje značajan faktor međunarodnog poslovnog (privrednog) prava.
Ujedinjene Nacije (UN) mogu neke države i da isključe od međunarodnog poslovnog (privrednog) opštenja, uvođenjem raznih mera zabrana i ograničenja uvoza, izvoza, transporta roba, vršenja usluga i sl., kao oblika sankcija za neko njihovo ponašanje koje međunarodna zajednica sankcioniše, kao nedolično i neodgovarajuće.
Država je subjekt međunarodnog prava, a time i međunarodnog poslovnog (privrednog) prava. Ona stupa sa drugim državama u mnoge ekonomske i poslovne odnose, zaključuje u vezi s tim ugovore, državne sporazume, a vezi sa ekonomskom razmenom roba i usluga. Na bazi ovih ugovora, preduzeća i društva konkretizuju nizom ugovora generalne ugovore, odnosno opšte ugovore, između dve ili više država.