Monetarne finansije

POJAM POJAVA I ISTORIJSKI RAZVOJ INFLACIJE

Sama reč „Inflacija“ potiče od latinske reči INFLATIO što znači NADIMANJE (ili zapaljenje pluća), tako da je to godinama bio medicinski izraz. Do upotrebe u ekonomskoj nauci, ovog termina (pojma), dolazi za vreme građanskog rata u Americi (1861 – 1864). Naime, 1864. godine, u Njujorku izlazi knjiga „Velika papirna obmana ili približavanje finansijske eksplozije“ – Aleksandra Demlera, u kojoj se po prvi put u istoriji ekonomske nauke upotrebljava izraz inflacija, koji je prikazivao nadimanje novčanog opticaja i visok porast cena. Razlikujemo 3 oblika inflacije:

• klasična inflacija- privredni rast + puna zaposlenost + rast cena (inflacija)
• stagflacija – stagnacija privrednog rasta + nezaposlenost + rast cena (inflacija)
• slamflacija – pad privrednog rasta + totalna nezaposlenost svih kapaciteta + rast cena (inflacija)

UZROCI I VRSTE INFLACIJE

Gledano kroz istorijsku distancu ovog problema, dva su uzroka, koja su veoma vidljiva i upečatljiva kod izazivanja inflacije. Ona je prisutna u vremenima ratnih vihora i prirodnih a kao drugi naglašeni uzrok (gledano kroz istorijsku distancu) uzima se takozvano „kvarenje novca“ kao izraz samovolje ili nečeg drugog vlasti.

Faktori se svrstavaju u dve osnovne grupe, i to :

1. Monetarni faktori inflacije (osnovni uzrok inflacije je ekspanzija novčane mase), i
2. Nemonetarni (Realni) faktori inflacije (visoki troškovi proizvodnje, rast ličnih dohodaka iznad rasta produktivnosti rada, porast uvoznih cena, disproporcije u privredi, psihološki faktori, i dr.).

Pored mnogih uzročnika inflacije (zavisno od autora), sledeći uzročnici su prisutni (suštinski) kod svih autora :

1. Rast novčane mase iznad rasta rasta društvenog prihoda,
2. Rast ličnih dohodaka iznad rasta produktivnosti rada,
3. Rast opšte i zajedničke potrošnje (rast držvanje ili javne potrošnje iznad akumulativne i reproduktivne sposobnosti privrede),
4. Rast investicija iznad rasta štednje – akumulacije.