Pedologija (nauka o zemljištu)

Zemlja je jedna od 9 planeta ( Merkur, Venera,Zemlja,Mars, Jupiter, Saturn, Uran, Neptun i Pluton) i oko 1000 planetoida -manjih planeta Sunčevog sistema. Planete (grč. planetai asteres- zvezde lutalice) su tamna nebeska tela koja dobijaju energiju ( toplotu i svetlost) od Sunca , svetle odbijenom Sunčevom svetlošću, obrću se oko svoje ose i istovremeno se kreću oko Sunca u pravcu zapad-istok. Zemlja je planeta (oblika spljoštenog elipsoida)sa jednim prirodnim satelitom-Mesecom, okreće se oko Sunca prosečnom brzinom od 30 km/s , na srednjoj udaljenosti od 150 km i rotira od zapada prema istoku kad se posmatra sa severnog pola.

Hidrosfera (grč. hydor – voda ) predstavlja celokupnu količinu vode na Zemlji – različite vodene površine (mora, okeani, jezera, močvare, bare, reke… ), podzemne vode, led i sneg polarnih predela i visokih planina… Ona nije neprekidni omotač oko Zemlje, kao atmosfera, zbog neravnina . Površine pod vodom ( oko 71 %) su mnogo veće od površine kopna s tim da na površinu pod vodom unutar kopna otpada samo 0, 04 % ! Jedan je od glavnih činilaca većine fizičkih, hemijskih i bioloških procesa i promena. Geološki rad hidrosfere se zasniva na neprekidnom kruženju vode u prirodi.

Sa vodenih površina kao i sa kopna isparava ogromna količina vode koja se u atmosferi kondenzuje i ponovo vraća na površinu zemlje kao atmosferski talog ( kiša, led, sneg… ). Tokom kruženja hidrosfera učestvuje u fizičkom i hemijskom razaranju litosfere ( tekuće vode, glečer i podzemne vode kretanjem razaraju litosferu , prenose produkte razaranja i talože ih ) pa je tako hidrosfera vrlo važna u procesima nastajanja zemljišta.

Biosfera (grč. bios – život ) predstavlja posebnu geosferu a čini je celokupan prostor u kome se nalazi sav živi svet. Obuhvata deo troposferu, celu hidrosferu i deo litosfere čine je biljke, životinje i mikroorganizmi. Biljke iz mineralnih stvaraju organske supstance i sa mikroorganizmima i
životinjama ostvaruju biološko kruženje materije u prirodi. Na taj način biosfera utiče na pretvaranje površinskog dela biosfere u zemljište.

Litosfera ( grč. litos – kamen ) je spoljašnji kameni omotač Zemlje ili čvrsta Zemljina kora. Debljina kore je 40 – 60 km ali negde, kažu, i 120 km. Nije iste debljine – tanja je u oblasti okeana, deblja u planinskim predelima. Ona je u nepsrednom kontaktu sa biosferom, atmosferom i hidrosferom pod čijim uticajima se dešavaju različiti procesi kojima se menja prvobitni sastav litosfere .

Pedologija (pedon – zemlja, logos- nauka) je mlađa (tek nešto više od 100 godina) prirodna nauka. Prvi podaci o podeli zemljišta prema plodnosti potiču iz Kine još od pre 5 000 godina ali se nauka postepeno i polako razvijala kao iskustvo prenošeno sa pokolenja na pokolenja milenijumima.